Największe zagrożenie w początkowym etapie uprawy warzyw stanowią chorobotwórcze patogeny:
- Alternaria spp.,
- Botrytis spp.,
- Phytophthora spp.,
- Pythium spp.,
- Fusarium spp.,
- Rhizoctonia spp.
Mogą być m.in. przyczyną przedwschodowej lub powschodowej zgorzeli siewek – gnicia nasion jeszcze przed ich skiełkowaniem lub zamierania roślin w początkowej fazie rozwoju. Trzeba im zapobiegać wielotorowo, poprzez optymalny płodozmian, zabiegi agrotechniczne, właściwy termin siewu/sadzenia, odpowiednie zagęszczenie itd. Pomocne jest zbadanie podłoża przed rozpoczęciem uprawy na obecność patogenów.
Jednakże najbardziej skuteczne jest zaprawianie materiału siewnego/sadzeniaków. Ponadto ogranicza chemizację środowiska ze względu na niskie zużycie substancji czynnej.
Podstawowe zasady:
- zaprawiać tylko środkiem dopuszczonym do stosowania;
- zaprawiać materiał siewny dobrze oczyszczony;
- najlepiej zaprawiać bezpośrednio przed siewem;
- pokryć nasiona dokładnie i równomiernie;
- nie zaprawiać nasion o wilgotności powyżej 16% ani uprzednio traktowanych inną zaprawą;
- zaprawione nasiona pozostawić po zabiegu w otwartych workach do momentu przeschnięcia;
- przechowywać w grubych, oznakowanych i szczelnie zamkniętych workach, w oddzielnych, suchych i dobrze wentylowanych pomieszczeniach, z dala od żywności i pasz;
- w razie konieczności przechowywania zaprawionego materiału siewnego do następnego sezonu zbadać przed siewem zdolność kiełkowania.
Jak wygląda prawidłowa technika zaprawiania materiału siewnego?
Zaprawianie materiału siewnego należy przeprowadzać w zaprawiarkach mechanicznych o ruchu ciągłym lub porcjowych, zgodnie z instrukcją obsługi danej zaprawiarki. Przed rozpoczęciem pracy zaprawiarkę trzeba poddać kalibracji. Zawiesinę do zaprawiania należy przygotować zgodnie z zaleceniami zawartymi w etykiecie danego środka. Nie należy przerywać pracy zaprawiarki, aby uniknąć zasychania zaprawy.
Zaprawianie bulw ziemniaka przed sadzeniem przeprowadza się na podajniku rolkowym lub taśmowym urządzeniami specjalnie do tego przeznaczonymi, zgodnie z instrukcją obsługi urządzenia. Zaprawianie w trakcie sadzenia wykonuje się specjalistycznym sprzętem do zaprawiania i równoczesnego wysadzania.
Jakie zaprawy nasienne są dostępne na rynku?
Aktualnie asortyment zapraw nasiennych jest mocno ograniczony. Do zabezpieczania materiału siewnego w roku 2023 zalecane są środki zawierające jedną substancję czynną – fludioksonil (8 środków), flutolanil (2 środki) lub mieszaninę 3 substancji czynnych: fludioksonil, cymoksanil i metalaksyl-M (1 środek) oraz Pseudomonas sp. (1 środek).
Zaprawy zawierające fludioksonil
- Celest 025 FS, Maxim 025 FS, Omnix 025 FS – fungicydy w formie płynnego koncentratu o działaniu powierzchniowym, przeznaczone do zaprawiania nasion przeciwko fuzariozie siewek i askochytozie (zgorzelowej plamistości) warzyw bobowatych: grochu uprawianego na suche nasiona, grochu łuskowego w uprawie na zielone nasiona, fasoli zwykłej, fasoli wielokwiatowej, bobiku. Zalecane do stosowania w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika w dawce 200 ml/100 kg nasion.
- Fluarto 50 FS, Madron 50 FS, Trigof 50 FS – środki grzybobójcze w formie płynnego koncentratu o działaniu powierzchniowym, przeznaczone do zaprawiania nasion przeciwko fuzariozie siewek i askochytozie (zgorzelowej plamistości) warzyw bobowatych: grochu uprawianego na suche nasiona, grochu łuskowego w uprawie na zielone nasiona, fasoli zwykłej, fasoli wielokwiatowej, bobu, bobiku. Zalecane do stosowania w uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika w dawce 100 ml/100 kg nasion.
- Maxim 480 FS – środek grzybobójczy w formie koncentratu do zaprawiania nasion cebuli przed sprawcą zgnilizny szyjki, kapust (białej, czerwonej i włoskiej) przed suchą zgnilizną kapustnych i marchwi przed alternariozą. Zalecany do stosowania w dawce 1 ml/kg nasion.
- Prepper – fungicyd w formie płynnego koncentratu (FS) o działaniu powierzchniowym do zaprawiania nasion bobu, bobiku, fasoli wielokwiatowej, fasoli zwykłej uprawianej na strąki, na zielone i suche nasiona, grochu zwykłego uprawianego na zielone i suche nasiona przed fuzaryjnym uwiądem siewek i askochytozą (zgorzelową plamistością). Zalecany do stosowania w dawce 200–400 ml/100 kg nasion.
Zaprawy zawierające flutolanil
- Moncut 460 SC – środek grzybobójczy w formie płynnego koncentratu, w postaci stężonej zawiesiny, o działaniu systemicznym, do zaprawiania ziemniaków w celu ich ochrony przed rizoktoniozą. Dawka 200 ml/t sadzeniaków.
- Moncut na Sucho – fungicyd w formie proszku do opylania (DP), o działaniu układowym, przeznaczony do suchego zaprawiania bulw ziemniaka w ochronie przed rizoktoniozą. Zalecany w dawce 2,0 kg/t sadzeniaków.
Zaprawa z 3 substancjami czynnymi
- Wakil XL 325 WG (fludioksonil, cymoksanil i metalaksyl-M) – fungicyd w formie granul do sporządzania zawiesiny wodnej (WG), o działaniu układowym i powierzchniowym, do zaprawiania grochu zwykłego uprawianego na suche i zielone nasiona przed sprawcami zgorzeli siewek, mączniakiem rzekomym, askochytozą (zgorzelowa plamistość) i szarą pleśnią. Zalecany w dawce 200 g/100 kg nasion. W uprawach małoobszarowych na odpowiedzialność użytkownika można zaprawiać nasiona bobiku w celu ich zabezpieczenia przed zgorzelą siewek w dawce 100 g/100 kg nasion. Natomiast nasiona fasoli zwykłej uprawianej na świeże strąki i suche nasiona oraz fasoli wielokwiatowej uprawianej na suche nasiona można zaprawiać w dawce 200 g/100 kg nasion przed zgorzelą siewek, askochytozą (zgorzelowa plamistość) i szarą pleśnią.
Zaprawa biologiczna Pseudomonas sp.
- Proradix – środek w formie proszku rozpuszczalnego w wodzie do zaprawiania sadzeniaków przed rizoktoniozą. Może być stosowany w formie aerozolu przed sadzeniem w dawce 2 g/100 kg bulw lub jako zaprawa do zaprawiania sadzeniaków w trakcie sadzenia w dawce 60 g/ha.
dr Agnieszka Włodarek, Instytut Ogrodnictwa – PIB Zakład Ochrony Roślin Pracownia Fitopatologii
fot. Włodarek, Rogowska, firmowe
