Jak działa mikroklimat w szklanym naczyniu?
Widząc piękne kompozycje z roślin utworzone w szkle można zadawać sobie pytanie: jak to możliwe, że rośliny żyją w zamkniętym naczyniu? Okazuje się, iż wytwarzają one swój własny ekosystem – pod wpływem słońca u roślin zachodzi fotosynteza, a w wyniku tego procesu tworzą się związki organiczne oraz tlen. Ale przecież substratem fotosyntezy jest dwutlenek węgla, a skąd rośliny mogą go pobrać, skoro słoik jest zamknięty? I na to pytanie można odpowiedzieć w prosty sposób: otóż oprócz roślin w naszym szklanym pojemniku znajdować się będą także inni mieszkańcy – mikroorganizmy, bakterie i grzyby. Będą one pobierać wytwarzany przez rośliny tlen, a same wyprodukują dwutlenek węgla. Oznacza to, że nasz mikroklimat w słoiku jest praktycznie samowystarczalny. Trzeba mieć na uwadze, że wzrost roślin w szkle będzie jednak dosyć ograniczony. Wynika to faktu, iż ilość gazów powstająca w procesach fotosyntezy oraz oddychania jest większa poza pojemnikiem niż wewnątrz niego.
Jak samodzielnie stworzyć las w słoiku? Instrukcja krok po kroku
Wykonanie lasu w szkle jest stosunkowo proste, o ile tylko dostosujemy się do określonych zasad. Na początek należy przygotować niezbędne materiały. Potrzebne będą:
- czysty, suchy, ozdobny słój o cienkich ściankach ze szczelnym zamknięciem;
- wysokojakościowa ziemia o odpowiednim odczynie;
- ozdoby: kamienie, szyszki, kawałki drewna czy kory itp.;
- biały bądź kolorowy żwirek drenażowy lub keramzyt ogrodniczy;
- stabilizowany chemicznie lub żywy mech;
- kruszony węgiel aktywny;
- sadzonki roślin;
- narzędzia: rękawice ogrodowe, pęseta bądź szczypce, łyżka, nożyczki, strzykawka, pędzelek itp.
Należy zastanowić się, jakie rośliny wybierzemy do naszego lasu w szkle. Najlepiej będzie zdecydować się na te, które mają małe wymagania uprawowe i takie, które dobrze czują się w wilgotnym klimacie. Dobrze też, aby wybrane przez nas rośliny dobrze rosły w półcieniu. Jeżeli decydujemy się na kilka różnych roślin, musimy zapoznać się z ich wymaganiami, ponieważ może okazać się, że nie mogą one żyć ze sobą w symbiozie. Maksymalnie w pojemniku umieszczamy nie więcej niż dwie lub trzy rośliny. W zasadzie im jest ich mniej, tym lepiej!
Najpopularniejsze rośliny zamykane w słoikach to:
- miniaturowe odmiany storczyków;
- paprocie;
- bluszcze;
- fikusy pnące;
- trzykrotki;
- asparagusy;
- miniaturowe skrzydłokwiaty;
- skalnice rozłogowe;
- maranty;
- mchy;
- muchołówki, rosiczki i inne rośliny owadożerne;
- rośliny wodne.
W szkle można uprawiać także sukulenty, takie jak:
- grubosz;
- opuncja;
- agawa;
- żywe kamienie.
Teraz nadszedł czas na wybór podłoża. Ziemia umieszczana w słoiku musi być świeża i dostosowana do wymagań wybranych przez nas roślin. Można również wysterylizować ją w piekarniku – wystarczy piec podłoże przez około 30 minut w 100 °C.
Następnie układamy warstwy w szkle. Ich odpowiednie rozmieszczenie jest kluczowe dla prawidłowej uprawy. Na samym dnie kładziemy więc żwirek drenażowy bądź keramzyt. Ta warstwa będzie odpowiadała za odprowadzanie nadmiaru wody. Na drenażu wysypujemy około 6-centymetrową warstwę ziemi, zmieszaną z niewielką ilością węgla aktywnego. Zamiast mieszać węgiel z podłożem, możemy także posypać jego drobną ilość na drenaż bądź keramzyt przed wsypaniem ziemi. W celach ozdobnych można umieścić cienki pasek żwiru przy brzegach szkła w połowie warstwy ziemi.
Teraz formujemy ziemię, delikatnie ją ugniatając. Następnie wykonujemy w niej kilka wgłębień, w których posadzimy wybrane przez nas rośliny. Ścianki słoika delikatnie oczyszczamy z pyłu pędzelkiem. Rośliny w dołkach w ziemi umieszczamy za pomocą pęsety, a później zasypujemy korzenie. Możemy jeszcze dodatkowo udekorować naszą kompozycję. Tuż po jej stworzeniu podlewamy las w słoiku przefiltrowaną, przegotowaną oraz odstaną wodą. Robimy to za pomocą strzykawki, kierując jej strumień na kamienie ozdobne lub mech. Zwykle wystarcza od 100 do 150 ml. Na koniec pozostaje zamknąć naczynie i postawić je w miejscu, które nie będzie narażone bezpośrednio na działanie promieni słonecznych.
Jak pielęgnować ogród w słoiku?
Ważna jest lokalizacja naszej roślinnej kompozycji w szkle. Musimy zapewnić jej sporą ilość rozproszonego światła, ale nie może zostać wystawiona na bezpośrednie słońce. Dlaczego? Ponieważ wytworzy się tak zwany efekt cieplarniany, a temperatura w środku drastycznie wzrośnie. Będzie to proces morderczy dla roślin – białka w ich komórkach zaczną ulegać denaturacji i w ostateczności rośliny będą obumierać. Bardzo prawdopodobne są także liczne oparzenia liści i kwiatów. Musimy więc znaleźć dobre miejsce dla ogrodów w szkle, najlepiej w głębi domu, gdzie będzie docierać światło, ale nie w tak dużym natężeniu, jak na przykład na oknie. Przyglądajmy się naszemu lasowi w słoiku – jeżeli będzie intensywnie zaparowywał, będzie to oznaczać, że ma zbyt słoneczne stanowisko.
Kluczowa zasada w pielęgnacji roślinnych ekosystemów w słoikach brzmi: pod żadnym pozorem nie podlewamy roślin w szklanym naczyniu! W mikroklimacie panującym wewnątrz pojemnika panuje zamknięty obieg wody. Rośliny w słoiku podlewamy więc wyłącznie tuż po ich posadzeniu. Nadmiar wody spowoduje, że zaczną one gnić. Jeżeli jednak słoik nie jest zamknięty, wówczas rośliny mogą zacząć domagać się wilgoci. Będą to zwłaszcza mszaki. Nie podlewajmy jednak naszego lasu, jeżeli nie zauważmy w nim śladów wysuszenia.
A czy otwierać las w słoiku? Szklane naczynie będzie lekko zaparowywać przez cały okres życia ogrodu. Jednak kiedy zauważymy, że para jest bardzo intensywna, to prawdopodobnie w zamkniętym ekosystemie trwa proces homeostazy, a więc wyrównywania wilgoci w glebie i w powietrzu. Ustalanie takiej równowagi może trwać od miesiąca do dwóch. W tym czasie można lekko odchylić zamknięcie słoika, gdyż wody wewnątrz prawdopodobnie jest w nadmiarze. Jeżeli zauważmy, że szklane naczynie mocno zaparowało, to pokrywkę słoika uchylamy na około 15 minut. Takie „wietrzenie” zapewniamy ogrodom kilkukrotnie po posadzeniu – od 4 do 5 razy. Po tym czasie rośliny można już na dobre zamknąć szczelnie w słoiku.
Raczej nie będzie konieczne przycinanie roślin znajdujących się w naczyniu. Pozwólmy naszym lasom żyć własnym życiem i zobaczmy, jak rośliny świetnie dają sobie radę bez naszej pomocy!
Kamila Berthold
Fot. Envato elements, Instagram
