Czym charakteryzuje się opuncja figowa?
Ta dekoracyjna roślina, nazywana również figą indyjską, należy do rodziny kaktusowatych. W naturze rośnie w Ameryce Północnej oraz Południowej, w Indiach i krajach śródziemnomorskich. W domach uprawiana jest zwłaszcza ze względu na egzotyczny wygląd, ale nie każdy wie, że jej jadalne owoce są wyjątkowo smaczne, a dodatkowo mają właściwości zdrowotne.
Uprawiana w donicy opuncja figowa dorosnąć może do 2 metrów, chociaż w naturze osiąga około 5-6 metrów wysokości. Łodygi tej rośliny składają się z płaskich, owalnych segmentów, które pokryte są woskowatą skórką i kolcami. Wiosną opuncja pięknie zakwita. Jej kwiaty mogą być białe, żółte, czerwone, różowe bądź pomarańczowe. Jagody figi indyjskiej, czyli jej jadalne owoce, są wydłużone i pokryte wypustkami. W środku kryją soczysty i słodki miąższ. Warto wiedzieć, że w sklepach najczęściej można zakupić opuncję drobnokolczastą. Osiąga ona mniejsze rozmiary niż opuncja figowa, a przy tym ma delikatniejsze kolce. Trzeba jednak szczególnie na nie uważać – kolce te przybierają kształt miniaturowych haczyków, co sprawia, że bardzo dotkliwie wbijają się w skórę.
Jakie właściwości ma opuncja figowa?
Rdzenni mieszkańcy obu Ameryk już od wielu stuleci znali szczególne właściwości opuncji, którą wykorzystywali do celów spożywczych i leczniczych. Uprzednio pozbawionymi kolców pędami karmili nawet zwierzęta. Doskonały skład tej rośliny potwierdziły badania naukowe. Owoce mają mniej niż 50 kcal w 100 gramach i składają się w 90% z wody. Dodatkowo jagody zawierają: witaminę C, witaminę E, wapń, magnez, taurynę, karotenoidy, błonnik pokarmowy, terpeny, aminokwasy i związki przeciwutleniające. Ten bogaty skład sprawia, że owoce tego kaktusa mogą mieć zastosowanie przy leczeniu takich schorzeń, jak: hemoroidy, cukrzyca, kac, astma, marskość wątroby. Jagody opuncji pomagają nawet przy niektórych nowotworach! Wiele preparatów na bazie tej rośliny obniża poziom cholesterolu oraz pozytywnie wpływa na układ pokarmowy człowieka. Duża zawartość błonnika sprawia, że opuncja ma pozytywny wpływ na przemianę materii – wiele osób stosuje herbatkę z owoców i kwiatów tej rośliny na wspomaganie odchudzania.
Dodatkowo okłady z opuncji pomagają na reumatyzm, choroby skóry, a także na trudno gojące się rany oraz oparzenia. Również nasiona tego kaktusa mają lecznicze właściwości. Tłoczony jest z nich cenny olejek. Jest on składnikiem wielu kosmetyków służących do pielęgnacji skóry. Taki olejek redukuje zmarszczki, a przy tym ma właściwości nawilżające, uelastyczniające i pielęgnujące. Działa antyseptycznie i wspomaga leczenie stanów zapalnych.
Jak spożywać opuncję figową?
Owoce opuncji najlepiej spożywać świeże. Można dodawać je do sałatek, koktajli czy deserów. Należy jednak ostrożnie obchodzić się z figą indyjską, ponieważ także jej jagody pokryte są drobnymi kolcami. Podczas ich zrywania oraz obierania należy ubrać grube rękawiczki. Owoce obieramy najpierw poprzez odcięcie obu końców, a następnie nacinamy skórkę wzdłuż jagód, dzięki czemu łatwiejsze będzie wyjęcie miąższu. Podobnie jak smaczny miąższ, jadalne są również znajdujące się w nim pestki. Z owoców opuncji można także produkować sosy, galaretki, dżemy czy soki.
Jakie wymagania ma opuncja figowa?
Opuncję figową można uprawiać w doniczce zarówno w domu, jak i na zewnątrz. To ciepłolubny gatunek, więc zimę powinna spędzać w pomieszczeniu, w którym temperatura nie spada poniżej 8°C. Aby mogła się prawidłowo rozwijać, roślina ta potrzebuje bardzo jasnego stanowiska. Najlepiej donicę umieścić tuż przy oknie wychodzącym na zachód lub południe. Duża ilość słonecznego światła sprawi, że opuncja będzie pięknie kwitła i owocowała.
Pamiętajmy, że figa indyjska rośnie błyskawicznie i równie szybko się rozgałęzia. Należy więc przygotować pod jej uprawę donicę ciężką i szeroką u podstawy – dzięki temu zapewnimy roślinie stabilność. Pojemnik z podłożem nie musi być głęboki, lecz powinien być szeroki. Wynika to z faktu, iż kaktusy wytwarzają dosyć płytki, ale rozległy system korzeniowy. Do uprawy opuncji nadadzą się donice wykonane z materiałów porowatych, na przykład terakoty. Pojemnik powinien być wyposażony w otwory drenażowe w dnie.
Jak zasadzić opuncję w doniczce? To proste! Najpierw wysypujemy na dnie pojemnika warstwę drenażu, którym może być keramzyt. Następnie wypełniamy donicę podłożem do kaktusów. Ziemia musi być lekka i piaszczysta. Na koniec sadzimy roślinę na takiej głębokości, na jakiej rosła dotychczas. Jeżeli posadzimy ją zbyt głęboko, może zacząć gnić.
Jak pielęgnować opuncję figową?
Opuncja figowa, jak większość kaktusów, jest bardzo wrażliwa na przelanie. Podlewajmy ją więc często, lecz bardzo oszczędnie. Wiosną i latem warto nawadniać ją 1 lub 2 razy w tygodniu, z kolei jesienią i zimą jeszcze rzadziej – 1-2 razy w miesiącu. Naszego kaktusa podlewamy wtedy, gdy wierzchnia warstwa podłoża całkowicie przeschnie. Objawami przelania jest gnicie oraz pękanie nadziemnych części rośliny. Pomarszczone pędy to z kolei znak, że nasza opuncja potrzebuje wody. Roślinę nawozimy 1-2 razy w miesiącu za pomocą specjalnego nawozu do kaktusów.
Opuncja potrzebuje do prawidłowego rozwoju zimowego spoczynku. Utrzymywana w podobnej temperaturze przez cały rok szybko osłabnie i nie zakwitnie. Zimą więc należy umieścić roślinę w jasnym pomieszczeniu, w którym temperatura będzie wynosiła 8-10°C. Temperatura nie może jednak spaść poniżej 8°C – wówczas w roślinie mogą zajść nieodwracalne uszkodzenia! W okresie spoczynku ograniczamy podlewanie opuncji do maksymalnie 2 razy w miesiącu.
Opuncję rozmnożymy poprzez sadzonki pędowe. Wystarczy uciąć wierzchołkowy segment pędu. Pozostawiamy go do przeschnięcia na 2-3 dni. Po tym czasie sadzonkę umieszczamy w doniczce z podłożem do ukorzenienia. Ustawiamy nasze sadzonki w jasnym i ciepłym miejscu. Roślina powinna ukorzenić się po około miesiącu.
Roślina ta wyposażona jest w kolce, więc podczas pielęgnacji zawsze zabezpieczajmy dłonie rękawicami. W przygotowaniu sadzonek pomocne będą chwytak czy pęseta. Jeżeli kolce już wbiją się w skórę, najłatwiej będzie je usunąć po zanurzeniu dłoni w gorącej wodzie z mydłem.
Jak sprawić, aby opuncja figowa zakwitła?
Aby nasza figa indyjska zakwitła, musi osiągnąć odpowiednią dojrzałość. Aby roślina wydała kwiaty oraz owoce, czasem należy poczekać kilka lat. Bardzo ważne jest, aby naszej hodowanej w pomieszczeniu opuncji zapewnić okres spoczynku – wówczas na pewno obsypie się kwiatami. Dlatego wraz z nadejściem jesieni należy przenieść roślinę do chłodniejszego pokoju, a także zmniejszyć częstotliwość podlewania i zaprzestać nawożenia. Latem najlepiej wynieść opuncję na zewnątrz. Im więcej słońca i ciepła pochłonie roślina, tym większa szansa, że zakwitnie!
Kamila Berthold
Fot. Envato elements
