KROK 1. Wybierz miejsce kompostownika
Ponieważ rozkładające się odpadki organiczne mogą wydzielać niezbyt przyjemne zapachy, musimy wygospodarować odpowiednie miejsce dla naszego pojemnika na kompost. Lokalizacja powinna być ustronna, zwłaszcza że kompostownik nie jest szczególnie dekoracyjnym elementem ogrodu. Charakterystyczną woń nawozu organicznego można osłabić, lecz nigdy nie można jej w pełni wyeliminować. Miejmy to na uwadze i nie umieszczajmy pojemnika na naturalny nawóz blisko siedzib własnych czy sąsiadów. Ważne jest, aby kompost dojrzewał w miejscu lekko zacienionym, nigdy w pełnym słońcu.
KROK 2. Wybierz albo skonstruuj kompostownik
Gotowe kompostowniki z łatwością kupimy w sklepach ogrodniczych, a nawet na stronach internetowych. Najbardziej polecane są modele termiczne wyposażone w funkcję biofiltracyjne, segmentacyjne oraz rotacyjne. Tego typu pojemniki z pewnością wykonane będą ze sztucznych materiałów. Ich pojemność dobierzmy w zależności od zapotrzebowania i wielkości ogrodu. Przy pielęgnacji większych przestrzeni, zarówno rabat, jak i warzywników, poleca się kompostowniki o pojemności większej niż 1000 l.
Chociaż wybór gotowego pojemnika na kompost jest dosyć prosty, to można także pokusić się o samodzielne skonstruowanie kompostownika. Najlepiej użyć do tego materiału drewnianego, z którego tworzy się cztery ściany. Pamiętajmy, że nasza konstrukcja, w której będzie się rozkładać materia organiczna, nie może mieć dna. Cały materiał budulcowy trzeba obtoczyć czarną folią. To zagwarantuje nam, że całość będzie uszczelniona, a temperatura kompostownika nieco się podwyższy. Skleconą przez nas samodzielnie instalację należy częściowo zakopać w ziemi.
KROK 3. Dowiedz się, co można kompostować
Teraz należy wiedzieć, co można kompostować. Oczywiście będą to w zdecydowanej większości resztki roślinne, a więc wszystko to, co pozostaje nam po cięciu roślin, koszeniu trawnika, pieleniu bądź innym oczyszczaniu terenu zielonego. Z pewnością będzie to trawa, ale także pędy roślin, a nawet resztki kuchenne – warzywa, owoce, zioła, korzenie, skorupki jaj, fusy po kawie oraz herbacie. Nadadzą się również przyschnięte już kwiaty, a nawet odchody zwierzęce, słoma i popiół. Materiał, który umieścimy w kompostowniku, nie może jednak mieć oznak porażenia chorobami bądź żerowania szkodników. Tego typu resztki roślinne od razu usuwamy, aby schorzenie nie rozprzestrzeniło się na resztę ogrodu. Kwestią nieco bardziej skomplikowaną jest kompostowanie chwastów. Możemy wrzucać niechciane i szybko rozpleniające się rośliny do kompostownika, ale wyłącznie przed okresem ich kwitnienia. Chodzi o to, żeby nie zdążyły wykształcić nasion – w przeciwnym razie szybko się rozmnożą, gdy tylko rozłożymy nawóz wokół naszych ogrodowych roślin.
KROK 4. Dowiedz się, czego nie można kompostować
Jest wiele produktów czy materiałów, które nie nadają się na kompost. Będą to resztki odzwierzęce – gotowane mięso, w tym ryby, kości czy ości. Unikajmy kompostowania cytrusów oraz innych egzotycznych owoców. Uważajmy również na różne chemikalia. Ze względu na ich obecność nie będą korzystne dla kompostu zlewki z preparatami czyszczącymi, zadrukowany papier lub leki. Chociaż odchody zwierząt zazwyczaj wzbogacają nawóz organiczny, to unikajmy resztek wydalonych przez domowe pupile. Oczywiście nie wrzucamy do kompostownika chwastów z rozwiniętymi nasionami ani tych, które wyrastają z kłącza – na przykład perzu. Ważne, aby nie próbować kompostować fragmentów roślin, które zostały porażone przez choroby bądź zaatakowane przez szkodniki. Wielu ogrodników radzi, aby nie przerabiać także liści dębu, olchy i orzecha włoskiego. Wszystko ze względu na obecność w nich garbników, które będą hamowały rozwój ważnych organizmów glebowych. Unika się też wrzucania na kompost igieł i pędów cisu, ponieważ roślina ta zawiera taksynę, trujący alkaloid.
KROK 5. Odpowiednio układaj materiał w kompostowniku
Kompostownik służy nam do tego, aby wszystkie resztki układać warstwowo. Idealny kompost powstanie, gdy materiał będzie dosyć różnorodny. Układamy go w ten sposób, aby wszystkie części zielone, zawierające dużo azotu, rozkładały się naprzemiennie ze zdrewniałymi częściami roślin, które bogate są w węgiel. Właściwa proporcja wynosi 2:1.
Na dnie konstrukcji bardzo często wykłada się 15-20 cm warstwy stworzonej z gałązek oraz zdrewniałych pędów. Ona będzie pełnić funkcję drenażu, odprowadzając nadmiar wody i utrzymując odpowiednią wilgotność kompostu. Następnie układa się pryzmę złożoną z torfu, słomy bądź zeszłorocznego kompostu. Ta warstwa ma pochłaniać składniki pokarmowe wymywane z materiału znajdującego się wyżej. Dopiero na tak przygotowany „podkład” możemy wyłożyć mieszane warstwy z resztek organicznych, które pojawiły się w naszym zasięgu. Pamiętajmy, aby nasz kompost nie był zbyt jednorodny, gdyż zacznie wydzielać brzydki zapach.
KROK 6. Usprawnij proces kompostowania
Trzeba wiedzieć, że kompost wydziela nieprzyjemny zapach, ponieważ gnije. Aby tego uniknąć, musimy materii organicznej zapewnić dopływ powietrza. W tym celu wystarczy co 2-3 tygodnie przerzucić pryzmy. Nie ubijajmy kompostowanego materiału. Można do niego dodać obornik, mączkę rogową, wapno bądź gnojówkę roślinną – to znacząco przyspiesza proces kompostowania. Najlepszy preparat w postaci gnojówki stworzymy z pokrzywy, krwawnika, wrotyczu, czosnku, skrzypu, rumianku czy mniszka. Dbajmy o wilgotność pryzm. Gdy jest bardzo gorąco i sucho, polewajmy je wodą.
Standardowo organiczny nawóz w formie kompostu dojrzewa przez 8-12 miesięcy. Zauważymy, że jest gotowy, gdy nabierze brunatnego zabarwienia i gruzełkowatej struktury. Powinien wydzielać aromat leśnej ściółki. Proces kompostowania przyspieszmy, redukując go do 5-6 miesięcy, gdy zastosujemy gotowe preparaty. Z łatwością znajdziemy je w centrach ogrodniczych.
Kamila Berthold
Fot. Envato elements
