Czym jest odczyn gleby i dlaczego jest ważny?
To od stosunku stężenia jonów wodorowych H+ do jonów wodorotlenkowych OH- zależy, czy gleba jest kwasowa, czy zasadowa. Zazwyczaj odczyn gleby wyraża się za pomocą 14-stopniowej skali pH. Zgodnie z nią wyróżniamy podłoża silnie kwaśne (pH < 4,5), kwaśne (pH 4,6 – 5,5), lekko kwaśne (pH 5,6 – 6,5), obojętne (pH 6,6 – 7,2) oraz zasadowe (pH > 7,2).
Jeżeli planujemy w ogrodzie uprawiać różne gatunki roślin, sprawdzenie odczynu podłoża jest konieczne. Większość roślin woli podłoże o pH zbliżonym do obojętnego: od 6,0 do 7,0. W glebie o takich wartościach pH najlepiej utrzymać trawnik, aby był wolny od mchu. Z kolei rośliny takie jak wrzosiec krwisty, wrzos pospolity, rododendron czy magnolia dobrze rosną w zakwaszonym podłożu. Rośliny preferujące ziemie alkaliczne to natomiast przykładowo budleja Dawida, lawenda, berberysy czy juki ogrodowe.
Konieczne jest sprawdzenie kwasowości gleby wczesną wiosną, przed pierwszymi nasadzeniami. Odczyn podłoża jest ważny, gdyż determinuje efektywność pobierania wody i składników pokarmowych przez roślinę. Nieodpowiednie pH może sprawić, że rośliny będą gorzej przyswajały różne składniki odżywcze. W mocno zakwaszonej ziemi brakuje pożytecznych bakterii, z kolei minerały tworzą nierozpuszczalne w wodzie związki chemiczne. W glebie o takim odczynie często pojawiają się groźne pleśnie.
Jak sprawdzić pH gleby za pomocą przyrządów mierniczych?
Należy pobrać od kilku do kilkunastu próbek podłoża z różnych miejsc w ogrodzie – tylko to zapewni otrzymanie wiarygodnego wyniku. Ziemię wykopujemy na głębokości około 25 cm.
Odczyn gleby możemy sprawdzić papierkiem lakmusowym. Pozwala on na szybkie odczytanie wyniku. Kupujemy go w aptece lub w sklepie chemicznym. Aby wykonać pomiar, próbkę podłoża umieszczamy w plastikowym pojemniku i zalewamy wodą destylowaną. Mieszamy, a następnie w powstałym roztworze zanurzamy papierek lakmusowy. Po chwili zmieni on kolor. Na załączonej w zestawie skali określamy odczyn gleby w naszym ogrodzie.
Bardziej precyzyjną przyrządem do pomiaru pH gleby jest kwasomierz. Możemy go używać wielokrotnie. Zakupu kwasomierza dokonać można w większości sklepów ogrodniczych. Dokonujemy pomiaru, umieszczając niewielką ilość gleby w rynience, a następnie zalewając ją płynem Helliga, który stanowi mieszaninę różnych wskaźników. Po kilku minutach płyn zmieni kolor i wówczas porównujemy go ze skalą barw. Dzięki tej metodzie oceniamy poziom pH gleby z dokładnością do 0,5.
Najszybszym i najprostszym sposobem na pomiar odczynu gleby jest użycie miernika. Przyrząd ten składa się z sondy oraz skali, która pokazuje wartość liczbową. Umieszczamy sondę miernika pionowo w wilgotnej glebie na minutę, a następnie odczytujemy wynik pH ze skali. Takie urządzenie osiąga ceny zaczynające się od 100 zł, posłuży jednak na wiele lat.
Jak sprawdzić odczyn gleby domowym sposobem?
Odczyn gleby można sprawdzić także domowym sposobem, a potrzebne do tego będą ocet oraz soda oczyszczona. Jak przeprowadzić pomiar za pomocą tych składników?
Do dwóch plastikowych pojemników przesypujemy ziemię z próbkowanego obszaru. Takimi pojemnikami mogą być na przykład denka odcięte od 1,5-litrowej butelki. Następnie próbkę podłoża zalewamy wodą destylowaną. Całość mieszamy. Do pierwszego naczynia dodajemy parę łyżek sody, a do drugiego kilka łyżek octu. Teraz musimy zwrócić uwagę na zachodzącą w pojemnikach reakcję chemiczną. Jeżeli w próbce z sodą oczyszczoną ziemia zaczęła „bulgotać” oraz „musować”, to gleba z naszego ogrodu ma odczyn kwasowy. Jeśli jednak taka reakcja ma miejsce w pojemniku z octem, to gleba ma odczyn zasadowy. Ta metoda pozwala jednak na poznanie tylko orientacyjnych wyników i nie otrzymamy za jej pomocą precyzyjnych danych.
Jak zmienić pH gleby?
Okazuje się, że odczyn pH można łatwo zmienić, więc zbyt kwaśne podłoże nie musi stanowić powodu zmian naszych planów ogrodniczych. Odczyn gleby podwyższamy, wapnując ją. Ten zabieg polega na dodawaniu do podłoża nawozów wapniowo-magnezowych, wapna rolniczego czy kredy mielonej. Wapnowanie najlepiej przeprowadzać wczesną wiosną lub wczesną jesienią, przed albo po wegetacji. Jeżeli odkwaszamy podłoże, nie stosujmy w tym samym czasie naturalnych nawozów fosforowych czy azotowych.
Jeżeli gleba w naszym ogrodzie ma natomiast odczyn zasadowy, do naturalnego obniżenia poziomu pH posłuży kwaśny torf albo nawozy siarkowe i azotowe. Pomocne może okazać się również ściółkowanie gleby. Termin odkwaszania będzie zależeć od rodzaju wykorzystanego środka.
Kamila Berthold
Fot. Envato elements
