Co decyduje o wartości danej książki?
Nie każda stara książka będzie wartościowa. Nawet jeśli znajdziemy w naszych biblioteczkach, na strychach czy w piwnicach pozycje wydane przed 1939, a nawet przed 1901 rokiem, to nie zawsze możemy mieć pewność, że będą one warte krocie. Co więc może decydować o cenie książki? Najważniejsze cechy to:
- Nakład. Zazwyczaj im niższy, tym dana pozycja rzadsza i bardziej wartościowa. Niskie nakłady liczą kilka tysięcy egzemplarzy, a bardzo rzadkie książki mogły być wydane nawet tylko w kilkuset egzemplarzach!
- Wydanie. To oczywiście jedna z ważniejszych cech. Najczęściej liczy się, czy egzemplarz danego tytułu to wydanie pierwsze, czy to dodruk, a może wznowienie. Istotny jest też tłumacz danej książki, często miejsce jej wydania, rodzaj oprawy (miękka, twarda, z obwolutą) oraz ilustrator (zwłaszcza w przypadku książek dla dzieci). Pamiętajmy, że gdy chodzi o książki z PRL-u często możemy mieć styczność z ingerencją cenzury w treść – i to zazwyczaj zaniży wartość danej pozycji.
- Pożądanie przez kolekcjonerów. Nie każda starsza książka zawsze znajdzie spore grono potencjalnych nabywców. O tym, czy ta pozycja jest cenna, będzie decydować także to, czy inni chcą ją mieć i czy jej poszukują. W cenie mogą być zwłaszcza starsze książki naukowe, które zawierają trudno dostępne informacje.
- Pochodzenie. Warto wiedzieć, że ważna jest także historia danej książki. Może pochodzi ze zbiorów znanej i szanowanej osoby? Być może posiada ex libris, dedykację lub autograf? Te cechy znacznie zawyżają ceny nawet niezbyt ciekawej pozycji.
- Stan. To jeden z najistotniejszych czynników decydujących o wartości książki. Jeżeli egzemplarz jest klejony, niekompletny bądź ma jakiekolwiek inne wady, to jego cena zazwyczaj drastycznie spada.
Książki dla dzieci z PRL-u – pożądane ze względu na sentyment
Sporo osób, które wychowały się w czasach Polski Ludowej, pragnie chociaż na chwilę przypomnieć sobie piękne chwile z dzieciństwa. A z tym czasem często kojarzą się książki – w końcu wówczas nie było smartfonów ani komputerów, więc czytanie stawało się jedną z typowych rozrywek. Z tego względu bardzo popularne w tamtych latach tytuły mogą osiągać kosmiczne ceny. Dotyczy to zwłaszcza pięknych wydań w twardych oprawach z niesamowitymi ilustracjami wielkich mistrzów. Chociaż może nie każdy zna nazwisko Szancer, to jego ilustracje w Polsce widział niemal każdy. Jan Marcin Szancer zilustrował kilkaset książek dla dzieci, w tym także klasyki, takie jak wiersze Jana Brzechwy, Pinokio, Dziadek do orzechów, baśnie Andersena, a także powieści Puszkina, Swifta, Twaina czy Nesbit. To często właśnie pozycje z oprawą graficzną Szancera cieszą się największą popularnością. Minimalna cena za tego typu książkę z czasów PRL-u to 60-70 zł. Ale warto sprawdzać przy tym konkretne wydania, bowiem niektóre egzemplarze pojawiają się na portalach aukcyjnych w cenach powyżej 200 zł!
Inną ważną książką dla wielu osób wychowanych w czasach Polski Ludowej są Bajeczki z obrazkami autorstwa radzieckiego pisarza, Władimira Sutiejewa. Dla wielu nie będzie dziwne, gdy okaże się, że ich dziecięcy sentyment może zostać wyceniony nawet na ponad 200 zł.
Triumfy w latach komunizmu święciły także powieści młodzieżowe. Któż z nas nie słyszał o Panu Samochodziku? Fani Zbigniewa Nienackiego, którzy kupowali niegdyś wydania tej świetnej serii książek przygodowych, powinni dokładnie przeszukać swoje zbiory. Tak zwane „białe” wydania Pana Samochodzika z olsztyńskiego „Pojezierza” są bardzo poszukiwane przez kolekcjonerów. Komplet historii Nienackiego można sprzedać nawet za 1000 zł.
Podręczniki z PRL-u – nie tylko uczniowska zmora
Chociaż w latach młodości były powodem łez wielu uczniów, to zbiory zadań z matematyki z lat 70. czy 80. to dzisiaj bardzo drogi interes. Podobnie sprawa ma się z podręcznikami, zwłaszcza z tymi ze szkół podstawowych. Książka do nauki języka rosyjskiego to często dla kolekcjonera wydatek w wysokości 150 zł. Wypisy dla klasy drugiej z lat 80. mogą kosztować nawet kilkadziesiąt złotych. Największy biznes można jednak zbić na… elementarzach. Niegdyś wszyscy poznawali litery z tego typu pozycji, dziś to książki niemal zapomniane. Dlatego współcześnie nadal wielu z nas chętnie powraca do Liter. Nauki czytania Ewy i Feliksa Przyłubskich czy klasycznego Elementarza Falskiego. Za jeden egzemplarz otrzymamy średnio 200 zł.
W czasach PRL-u nieocenione, dzisiaj rzadkie i cenne
Wszelkie poradniki w Polsce Ludowej były niezastąpione – w końcu wówczas nie było Internetu, Tik-Toka ani lifehacków. Dlatego też sporą popularnością cieszyły się rady dla gospodyń. I tak Praktyczna kuchnia z lat 50.-60., prawdziwa kopalnia porad, zwłaszcza dla młodych mężatek, to skarb wart około 100 zł. Wszelkie instrukcje obsługi czy naprawy starych pojazdów – Żuka bądź Fiata 126p, też osiągają spore kwoty na portalach aukcyjnych. Cena za broszurkę z lat 70. Instrukcja obsługi samochodu Żuk to nawet 80 zł. W cenie są także różne katalogi. Na przykład Meble do małych mieszkań wydane przez Zjednoczenie Przemysłu Meblarskiego sprzedać możemy nawet za 170 zł.
Kamila Berthold
Fot. Envato elements
