Dlaczego pszczoły są dla nas tak ważne?

Owady zapylające to nie tylko pszczoły i trzmiele

Zwierzęta uczestniczą w zapyleniu około ¾ roślin uprawnych. Bez udziału zapylaczy nie będziemy mieli zwyczajnie co jeść.

W zapylaniu kwiatów główną siłę stanowią owady zapylające, a więc pszczołowate (trzmiele, pszczoły miodne, samotnice), bzygowate motyle, ćmy, chrząszcze i różne gatunki muchówek. Mimo, że niektóre z nich są hodowane ze względu na ich wartość gospodarczą, to większość z nich to gatunki dzikie, które są szczególnie narażone na zagrożenia wynikające ze zmian w środowisku.

Nie tylko pszczoły zapylają kwiaty, motyle  i inne owady także

FOTO: unsplash

W Polsce żyje około 470 gatunków pszczół, czyli mniej więcej tyle ile gatunków ptaków. Żyją samotnie, w luźno powiązanych grupach lub w rodzinach o skomplikowanym systemie społecznym, zakładając gniazda w ziemi, opuszczonych norach lub dziuplach, pustych łodygach, czy martwym drewnie.

Światowy Dzień Pszczół to także rocznica urodzin Antona Janša słoweńskiego pszczelarza, prekursora nowoczesnego pszczelarstwa. Już w XVIII wieku edukował ówczesne społeczeństwo jaką rolę odgrywają pszczoły w przyrodzie.

Rola owadów zapylających przede wszystkim ich ikony - pszczoły miodnej są częścią ekosystemu oraz jednym z głównych czynników plonotwórczych w produkcji roślinnej. A produkty ich ciężkiej pracy, takie jak: miód, wosk, pierzgę, propolis, mleczko oraz jad pszczeli, są cenne ze względu na swoje właściwości. 

Jak można chronić zapylacze, nawet stosując środki ochrony roślin?

Nie jest łatwo obyć się rolnikowi w ochronie swoich upraw bez całkowitego użycia chemicznych środków ochrony roślin. Niestety, ale nieprawidłowo wykonywana aplikacja pestycydów a w szczególności insektycydów, to ogromne zagrożenie dla pszczół i innych owadów pożytecznych.

Dlatego tak ważne jest więc prawidłowe korzystanie z chemicznych środków ochrony roślin przy ochronie upraw rolniczych a także na działkach, ogrodach przydomowych, terenach zielonych umiejscowionych zarówno na wsi, jak i w mieście.

Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa jest jedną z instytucji, którym troska o pszczoły i ich dobrostan jest bliska, bowiem stoi na straży ochrony tych owadów przed niewłaściwie stosowanymi pestycydami, zwłaszcza w okresie ich wzmożonej pracy podczas intensywnego kwitnienia roślin, które są pożytkiem dla owadów zapylających.

Jednym z zadań PIORIN jest ograniczenie zagrożeń związanych ze stosowaniem środków ochrony roślin poprzez działania kontrolne i edukacyjne.

Na co zwracać uwagę przy stosowaniu chemicznej ochrony roślin? 

Szczególnie liczy się tutaj stosowanie preparatów ochrony roślin:

• wyłącznie dopuszczonych do obrotu i stosowanie ich zgodnie z wytycznymi, zezwoleniami i pozwoleniami Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
• zgodnie z warunkami określonymi w etykiecie oraz przestrzeganie zapisów dotyczących zakazów i ograniczeń (fazy fenologicznej rośliny, czas i okres, w których środek nie może być stosowany);
• w taki sposób, aby minimalizować negatywny wpływ zabiegów chemicznych na organizmy niebędące celem zabiegu.

A także nie stosować preparatów toksycznych dla pszczół w okresie kwitnienia roślin uprawnych oraz w uprawach, na których występują kwitnące chwasty oraz:

• wykonywać zabiegi po zakończonych lotach owadów zapylających, czyli w godzinach wieczornych lub nocnych;
• sprawdzić przed rozpoczęciem zabiegów, czy w uprawie chronionej nie ma owadów zapylających, ze szczególnym uwzględnieniem pszczół;
• zachowywać minimalne odległości od pasiek (tj. min. 20 m dla opryskiwaczy polowych i sadowniczych);
• przestrzegać okresów prewencji;
• nie wykonywać zabiegów w warunkach sprzyjających znoszeniu cieczy użytkowej podczas zabiegu (przy prędkości wiatru większej niż 4 m/s).

Arcyważna w ochronie pszczół jest współpraca rolników i pszczelarzy

Bbardzo ważna jest współpraca rolników z pszczelarzami

FOTO: unsplash

Dodatkowo Główny Inspektor podkreśla, że bardzo ważna jest współpraca rolników z pszczelarzami, gdyż pszczoły najczęściej mają swoje pożytki w przestrzeni rolniczej na polach, łąkach i sadach. Niestety w praktyce ta współpraca nie idzie gładko. Mimo popełnianych błędów, pomiędzy rolnikami i pszczelarzami zawodzi obustronna komunikacja i wymiana informacji, zwłaszcza tych dotyczących wykonywanych zabiegach i lokalizacji uli.

Każdy właściciel pasieki ma prawo zwrócić się z wnioskiem do osób stosujących środki ochrony roślin prosząc o informacje, w jakim czasie i jakimi preparatami będzie wykonywany zabieg.  A rolnik stosujący środki ochrony roślin ma obligatoryjny obowiązek takiej informacji udzielić.

Aż 3/4 roślin uprawnych jet zapylanych przez zwierzęta

FOTO: unsplash

Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa jest jednostką, która przyjmuje wszelkie zgłoszenia dotyczące nieprawidłowości dotyczących stosowania środków ochrony roślin. Następnie po skontrolowaniu ma prawo na nałożenie kary grzywny oraz kary administracyjne wynikające z ustawy o środkach ochrony roślin.

Oprac. Natalia Marciniak-Musiał 
na podstawie PIORIN 
Fot. unsplash