Jaka jest historia dnia świętego Marcina?
Tradycyjnie na wsi dzień świętego Marcina, czyli 11 listopada, był momentem oficjalnego zakończenia rolniczego roku gospodarczego. Kończyły się prace polowe i sezonowe, rybacy zamykali sezon połowów, bydło nie było już wyganiane na pastwiska. Tego dnia nikt nie pracował, nawet służba w gospodarstwach. Stały także młyny - istniał przesąd, według którego święty Marcin mógł za karę złamać koło w pracującym młynie.
Świętowanie 11 listopada związane było także z zabawą, tańcami, wróżbami. Taką zabawę gospodarz powinien ufundować pracującym u niego chłopom.
Atrybut św. Marcina – dorodna gęś
Zabawom ludowym towarzyszyło także jedzenie pieczonej gęsi. Tłuste ptaki zwyczajowo zanoszono do dworu, kościoła, lub ewentualnie lokalnego klasztoru. Działo się tak dlatego, że właśnie jesienią gęsi są najbardziej dorodne. W niektórych wsiach odbywały się nawet konkursy na najbardziej okazałą gęś.
Gęś na talerzu nie musi jednak koniecznie oznaczać pieczeni z tego ptaka. Mięso można wykorzystać także na inne sposoby!
Przepis na pasztet z gęsi
Składniki:
- 400 g cebuli
- 300 g marchwi
- 1 pietruszka
- 1 seler
- 1 por
- 4 kg gęsi
- 4 liście laurowe
- 10 kulek ziela angielskiego
- pieprz, sól
- gałka muszkatołowa
- 4 jajka
- 0,5 kg boczku
- 600 g gęsiej wątróbki
- 5 l wody
- 200 g bułki tartej
- masło do wysmarowania formy
- 5 g majeranku
- 1 duża kajzerka
- 1,5 l wywaru z gęsi
Przygotowanie:
Na tłuszczu gęsim podsmaż podzieloną na cztery części gęś razem z surowym boczkiem. Dodaj obrane warzywa, zalej wodą, gotuj na wolnym ogniu aż mięso zmięknie. Wątróbkę podsmaż na maśle, dodaj kajzerkę, zalej 1 litra wywaru z gęsi i gotuj 20 min.
Wywar przecedź, mięso wystudź, oddziel od kości, zmiel w maszynce razem z wątróbką. Dodaj jajka, suszony majeranek, sól, pieprz, gałkę i zalej resztą wywaru z gęsi. Dwie blachy-keksówki nasmaruj masłem i wysyp tartą bułką. Przelej masę do blaszek i piecz w kąpieli wodnej przez 15 min. w 180 stopniach C. Po tym czasie zmniejsz temperaturę do 130 stopni C i piecz jeszcze 50 min.
Pierogi z gęsiną
Składniki:
- 1 kg mąki pszennej
- 1 szklanka ciepłej przegotowanej wody
- 2 łyżki oleju
- 1 jajko
- 1 łyżeczka soli
- 1 kg gotowanego mięsa z gęsi
- 2 cebule
- 2 łyżki oleju
- sok z 1/2 cytryny
- sól, pieprz, majeranek
Przygotowanie:
Mąkę przesiej przez sito, dodaj sól. Usyp kopczyk, wlej do niego wodę, olej i wbij jajko. Delikatnie zagniataj ciasto, aż będzie gładkie, elastyczne i jednolite. Gotowe ciasto przełóż do miski, przykryj ścierką lub folią spożywczą. Odstaw na czas przygotowania farszu.
Na oleju podsmaż cebulę, aż będzie ciemnozłota. Następnie drobno posiekaj mięso, dodaj do niego cebulę, dopraw sokiem z cytryny, majerankiem, solą i pieprzem.
Ciasto rozwałkuj, podsypując mąką. Szklanką wycinaj krążki i nakładaj po ok. 1 łyżeczce farszu. Gotuj w osolonej wodzie przez 2 minuty od wypłynięcia.
Pieczona pierś z gęsi
Składniki:
- 1 kg piersi z gęsi
- 4-5 łyżek majeranku,
- 1/2 kg jabłek winnych,
- 2 ząbki czosnku,
- sól, pieprz
Przygotowanie:
Piersi z gęsi umyj i całą noc namaczaj w wodzie z solą (2 łyżki soli na 5 l wody). Następnie wyjmij i osusz mięso. Przygotuj mieszankę przypraw: sól, pieprz, majeranek i posiekany czosnek. Dokładnie natrzyj mięso i odstaw na godzinę do lodówki. Jabłka umyj, pokrój na ćwiartki, wytnij gniazda nasienne i natrzyj pozostałymi przyprawami do gęsi. Gęsinę umieść na blasze lub w naczyniu żaroodpornym, obłóż jabłkami. Przykryj folią aluminiową i piecz przez ok. godzinę w 200 stopniach. Po godzinie zmniejsz temperaturę do 170 stopni i piecz jeszcze przez ok. 2 godziny.
Zuzanna Ćwiklińska
fot. envato elements
