Czy Czyste Powietrze w starej formule przestało się sprawdzać?
Program Czyste Powietrze działa od 2018 roku i jest jednym z największych proekologicznych programów w Polsce. Zakłada odejście od ogrzewania domów węglem oraz termomodernizację budynków. Jego realizacja ma potrwać łącznie 11 lat, do 2029 roku. Rząd przeznaczył na nią 103 mld zł, które mają pozwolić na termomodernizację 3 mln budynków. Okazuje się jednak, że rzeczywistość jest mniej kolorowa, ponieważ na korzystanie z benefitów Czystego Powietrza... prawie nie ma chętnych!
W ciągu pierwszych 3 lat działania projektu, czyli do października 2021, ocieplono niecałe 73 tys. budynków (2,4 proc. planu) oraz wymieniono 66 tys. kotłów starej generacji (2,2 proc.) na niskoemisyjne. Łącznie działania te pochłonęły zaledwie 4 proc. budżetu, czyli ok. 4,2 mld zł. To o wiele mniej, niż zakładano - gdyby takie tempo się utrzymało, program musiałby trwać 4 lata dłużej, by zrealizować zamierzone cele. By tego uniknąć i przyspieszyć realizację założeń, Czyste Powietrze zostało zmodyfikowane. Zmiany weszły w życie wraz z początkiem 2023 roku.
Jakie są progi finansowe w programie Czyste Powietrze od 2023?
Dwie duże zmiany w programie Czyste Powietrze, które obowiązują od 3 stycznia 2023, to wyższe progi finansowe oraz wyższe kwoty dofinansowania, możliwego do uzyskania. Od tej pory progi dochodowe przy podwyższonym dofinansowaniu wynoszą 1894 zł w gospodarstwie wieloosobowym i 2651 zł w gospodarstwie jednoosobowym. Wcześniej stawki te wynosiły odpowiednio z 1564 zł i 2189 zł.
Z kolei dla maksymalnego dofinansowania stawki wzrosły do 1090 zł w przypadku gospodarstw wieloosobowych (wcześniej 900 zł) oraz 1526 zł w przypadku gospodarstw wieloosobowych (wcześniej 1260 zł).
Zmieniła się także maksymalna kwota dopłaty. Na kompleksową termomodernizację można uzyskać w 2023 roku nawet do 136 200 zł. Działania te mają zachęcić potencjalnych beneficjentów, by planowali większe inwestycje, współfinansowane z programu Czyste Powietrze.
Co się zmieniło w Czystym Powietrzu od 2023 roku?
Prócz zmian dotyczących progów finansowych oraz maksymalnych dopłat, od 2023 w programie Czyste Powietrze pojawiły się także następujące innowacje:
- możliwość rozszerzenia wniosku o termomodernizację domu, jeśli wcześniej wniosek dotyczył tylko wymiany pieca,
- ścieżka bankowa programu - kredyt bankowy z dotacją na częściową spłatę zobowiązania będzie można otrzymać na inwestycje rozpoczęte do 6 miesięcy przed złożeniem wniosku w banku,
- obowiązek przeprowadzenia audytu energetycznego budynku.
MKiŚ dofinansuje pompy ciepła dla odbiorców gazu?
Obserwując niezbyt duże zainteresowanie, jakim cieszy się Czyste Powietrze, Ministerstwo Klimatu i Środowiska myśli już nad kolejnymi rozwiązaniami, które miałyby wesprzeć ten program. Szefowa resortu, Anna Moskwa, goszcząc w radiu RMF FM 2 stycznia wspomniała między innymi o możliwym programie dofinansowywania pomp ciepła dla użytkowników gazu sieciowego. Póki co są to tylko projekty, jednak Moskwa podkreśla, że MKiŚ działa na rzecz jak największej eliminacji ogrzewania węglowego z polskich gospodarstw domowych.
Czy tym razem Czyste Powietrze przyciągnie chętnych?
Jak podkreślił w rozmowie z portalem Newseria Biznes Jan Ruszkowski, koordynator Rady ds. Czystego Powietrza, ekspert w Departamencie Energii i Zmian Klimatu Konfederacji Lewiatan, wyższe progi dochodowe i stawki dofinansowania to krok w dobrą stronę, jednak to może nie wystarczyć, by rozwiązać problem niskiego zainteresowania programem.
- Trzeba przede wszystkim śledzić, robić badania, przeprowadzać stałą i staranną ewaluację tego programu i pytać potencjalnych wnioskodawców, jakie oni bariery widzą, czy naprawdę pieniądze są jedyną przeszkodą w realizacji takiej inwestycji. To może być też np. niezrozumienie tego programu, skomplikowane procedury, brak wiedzy, dostępu do kredytu albo doradztwa, którego nie ma w najbliższej gminie i trzeba go szukać w województwie - tłumaczył Newserii Ruszkowski.
Zdaniem eksperta, by program Czyste Powietrze faktycznie odniósł skutki na dużą skalę, potrzebna jest przede wszystkim ogromna kampania informacyjna. Konieczne są także rozwiązania, które pozwolą wesprzeć najuboższych: to oni często korzystają z pieców “kopciuchów”, a ich dochody nie pozwalają planować tak kosztownej inwestycji, jaką jest termomodernizacja i wymiana źródła ciepła, nawet przy wsparciu z programu.
Zuzanna Ćwiklińska
fot. envato elements
