Ile kontroli podatkowych zaczęto w 2022 roku?
Rok 2021 zakończył się z bilansem 15,5 tysięcy zainicjowanych kontroli podatkowych. Ten wynik pobił rok 2022, kiedy takich działań wszczęto o 9,9 proc. więcej. Było ich wówczas łącznie ponad 17 tysięcy. Eksperci są zdania, że zjawisko to wynika ze zmian w polityce podatkowej, może też być wynikiem zwiększenia samych zasobów i efektywności organów podatkowych.
Dlaczego fiskus wzmaga kontrole?
W przypadku odpowiedzi na pytanie, dlaczego fiskus coraz chętniej kontroluje podatników, zastosowanie znajduje stara maksyma: kiedy nie wiadomo, o co chodzi, chodzi o pieniądze. Państwo poszukuje dodatkowych wpływów, a te najłatwiej ściągnąć, wykazując podatnikom nieprawidłowości.
– Wzmożone kontrole podatkowe w 2022 roku można skomentować jednym, prostym stwierdzeniem – rządzący poszukują pieniędzy. A skąd indziej je pozyskać jak nie od podatników? Państwo mierzy się obecnie z popandemiczną rzeczywistością oraz trudną międzynarodową sytuacją gospodarczą, której odzwierciedleniem jest obecny poziom inflacji. Już te okoliczności świadczą o braku środków w budżecie państwa, który jest dodatkowo nadwyrężany rozdawaniem pieniędzy w ramach kolejnych programów rządowych – wyjaśnia prof. Adam Mariański, prezes Polskiego Instytutu Analiz Prawno-Ekonomicznych, przewodniczący Komisji Podatkowej BCC.
Skarbówka wykrywa błędy początkujących
Większa ilość kontroli może wynikać także z wdrażania nowych systemów, zmian w przepisach podatkowych i podejmowania przez Polaków większej aktywności gospodarczej po pandemii. Wszystkie nowości pociągają bowiem za sobą wyższe prawdopodobieństwo błędów.
– Moim zdaniem, kontroli jest dużo i należy domniemywać, że wzrost ich liczby ma związek z funkcjonowaniem m.in. kas online, rozbudową systemu STIR czy obowiązkiem składania plików JPK oraz automatycznym przetwarzaniem danych z tych systemów. Organy bez trudu i bardzo szybko zauważają nawet drobne nieprawidłowości, jak np. kilkudniowe opóźnienie w zapłacie podatku czy omyłkowe niewykazanie faktury w rejestrze sprzedaży bądź zakupu – mówi Marek Niczyporuk, doradca podatkowy z Kancelarii Ars AEQUI.
Gdzie w 2022 roku było najwięcej kontroli skarbówki?
Jeżeli chodzi o rozpoczęte w 2022 roku kontrole Urzędu Skarbowego, najwięcej z nich miało miejsce na terenach następujących województw:
- mazowieckie – 2 934,
- dolnośląskie – 1 987,
- małopolskie – 1 800,
- śląskie – 1 646,
- wielkopolskie – 1 328.
Najmniej kontroli rozpoczęto w województwach opolskim, warmińsko-mazurskim i świętokrzyskim.
Ile kontroli wykazało nieprawidłowości?
Wzmożeniu liczby wszczynanych kontroli towarzyszy także kończenie tych, które już są w toku. W 2022 roku do końca doprowadzono ponad 18,1 tys. kontroli podatkowych. To o 14,8 proc. więcej niż rok wcześniej. Okazuje się, że procedury kontrolne są coraz sprawniejsze.
- Zauważam przyspieszenie procedur kontrolnych. Obecnie potrafią trwać nawet kilka tygodni, a kiedyś było to wiele miesięcy. W momencie rozpoczęcia kontroli urzędnicy najczęściej już wiedzą, które transakcje należy sprawdzić. To istotna zmiana w stosunku do lat wcześniejszych. Wówczas znaczna część kontroli weryfikowała dokumenty przedsiębiorców, dopiero szukając nieprawidłowości. A o istnieniu tych ostatnich mogli się dowiedzieć np. z anonimowych donosów – analizuje doradca podatkowy Niczyporuk.
Jak się okazuje, nieprawidłowości jest sporo. Spośród kontroli, które zakończyły się w 2022 roku, błędy wykazało 17,6 tys., czyli 96,6 proc. Zdaniem ekspertów, tak wysokie wyniki świadczą o wysokiej skuteczności mechanizmów typowania podmiotów do kontroli.
Ile budżet państwa zarobił na kontrolach skarbówki?
Po zakończeniu kontroli, która wykazała nieprawidłowości, podatnik ma dwie opcje. Może skorygować błędy i zapłacić podatek w innej wysokości niż pierwotnie deklarowana lub wkroczyć na ścieżkę wojenną i dochodzić swoich racji, co nierzadko kończy się wygraną.
- Znaczna część podatników decyduje się walczyć o swoje racje, co w wielu przypadkach prowadzi ich do zwycięstwa w sądach administracyjnych. Kontrole wszczynane są bardzo często w zakresie zobowiązań podatkowych za lata, których zbliżający się termin przedawnienia nie pozwala na wydanie decyzji w ciągu 5 lat od powstania obowiązku podatkowego. Prowadzi to do instrumentalnego wszczynania postępowań karnych skarbowych, które mają za zadanie jedynie wydłużyć czas na wydanie rozstrzygnięć przez urzędy skarbowe. Takie działania są niedopuszczalne – stwierdza prezes Polskiego Instytutu Analiz Prawno-Ekonomicznych.
Mimo to, wiele osób nie zamierza walczyć z urzędem skarbowym i decyduje się zapłacić. Ustalenia kontroli podatkowych zakończonych w 2022 roku wyniosły łącznie 3,179 mld zł.
Eksperci apelują: liczba kontroli nie spadnie
Zdaniem analityków, tendencja skarbówki do “prześwietlania” podatników będzie tylko narastała. Przede wszystkim dlatego, że w większości przypadków zakończone kontrole przynoszą państwu zysk. O błędy ze strony obywateli z kolei nietrudno - sprzyjają im zmiany przepisów podatkowych. Coraz sprawniejsze metody przeprowadzania kontroli również zachęcają fiskus do tego, by takie działania podejmować.
oprac. Zuzanna Ćwiklińska
fot. envato elements
