Co to jest rak jamy ustnej?
To grupa dość rzadkich nowotworów – w Polsce około 1000 zachorowań na rok. Częściej chorują mężczyźni niż kobiety. Nowotwory złośliwe jamy ustnej mogą pojawić się w ruchomej części języka, na dnie jamy ustnej, ale także na policzku, podniebieniu, czy w miejscu wyrostka zębodołowego, a nawet w drobnych śliniankach.
Czynniki ryzyka raków jamy ustnej:
- palenie tytoniu – szkodliwe substancje zawarte w dymie tytoniowym,
- wysokoprocentowy alkohol,
- wiek – u osób po 50. roku życia,
- nadmierna ekspozycja na promienie słoneczne,
- brak higieny jamy ustnej – może doprowadzić do przewlekłego stanu zapalnego,
- mechanicznie drażnienie błony śluzowej jamy ustnej (źle dobrane protezy stomatologiczne),
- zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV).
– To nie jest wiedza tajemna: palenie papierosów powoduje raka i wiele negatywnych skutków dla zdrowia. Toksyny, w tym nikotyna, zawarte w dymie tytoniowym uszkadzają komórki, także na poziomie DNA, co w efekcie przekłada się na rosnące ryzyko nowotworów. Również kancerogenne działanie ma alkohol spożywany w nadmiernych ilościach. Ze zwiększoną częstotliwością zapadalności na nowotwory jamy ustnej i gardła wiąże się też zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), w szczególności typem 16 – mówi lek. dent. Ryszard Górkiewicz z Dentim Clinic Medicovcer w Bydgoszczy (cyt. za zdrowie.pap.pl).
Rak jamy ustnej – co powinno zaniepokoić?
Należy zwrócić uwagę na zmiany, które są jasne, białe lub czerwone i wyraźnie odgraniczone od błony śluzowej jamy ustnej, tzn. między zmianą a tkanką jest ostra granica; afty, które nie goją się przez ponad 2 tygodnie, guzki, narośla, zgrubienia i inne nietypowe zmiany. Niepokoić powinna także nieuzasadniona chrypka.
Baczną uwagę przykładajmy do takich rejonów jamy ustnej jak:
- język,
- dno jamy ustnej (pod językiem),
- podniebienie miękkie i tył gardła.
Raka jamy ustnej – rozpoznanie
Najczęściej pacjent samodzielnie stwierdza obecność niepokojącej i niebezpiecznie wyglądającej zmiany, najczęściej guza w obrębie jamy ustnej – zgrubienie łatwo jest zauważyć podczas zabiegów higienicznych. Wczesne wykrycie zmiany jest niezwykle pomocne w procesie leczenia, ponieważ rak jamy ustnej daje przerzuty w regionalnych szyjnych węzłach chłonnych.
Badania diagnostyczne
Jak najszybciej lekarz musi pobrać wycinek z guza, by móc stwierdzić charakter zmiany i ewentualnie potwierdzić złośliwy typ guza. Specjalista wykonuje także USG szyi i ewentualnie biopsję powiększonych węzłów. Zdarza się także, że trzeba wykonać zdjęcie rentgenowskie szczęki i żuchwy.
Jak leczy się raka jamy ustnej?
Leczenie raka jamy ustnej zależy od stopnia zaawansowania choroby. W przypadku niewielkich guzów stosowane jest wycięcie guza z marginesem. W niektórych przypadkach, nawet jeśli nie stwierdzono przerzutów w regionalnych węzłach chłonnych, wycina się także grupę węzłów chłonnych szyjnych i stosuje się radioterapię. W przypadku wystąpienia przerzutów, taka operacja jest nieunikniona, jak i uzupełnienie leczenia radioterapią lub chemioterapią.
Samobadanie jamy ustnej
Taką kontrolę wykonujemy najlepiej w dzień i przy pomocy dokładnie umytych rąk. Przeglądamy uważnie: okolice wewnętrzne warg, wnętrza policzków, podniebienie twarde (bliżej zębów) i miękkie (nad językiem), sfery pod językiem na dnie jamy ustnej, język, okolice szczęki, żuchwy, szyi i karku. W razie wystąpienia niepokojących objawów czy zmian, należy zgłosić się do lekarza.
Oprac. Angelika Drygas
Fot. envato elements
Źródło: zdrowie.pap.pl, Dentim Clinic Medicover Bydgoszcz
