Kto ma prawo głosować w wyborach w Polsce?
W wyborach parlamentarnych w Polsce mogą głosować wszystkie osoby, które ukończyły 18 lat, mają pełnię praw publicznych i wpisane są do stałego rejestru wyborców. Są to obywatele Polski, ale także obywatele Unii Europejskiej bez polskiego paszportu, którzy stale mieszkają w Polsce – ci jednak mają prawo wyborcze tylko w zakresie wyborów samorządowych. W wyborach, które odbędą się 15 października, głosować będą mogły tylko osoby z polskim obywatelstwem.
Skąd wiedzieć, gdzie mogę głosować?
Polska jest podzielona na okręgi wyborcze. Zgodnie z prawem, nie można dowolnie wybierać sobie lokalu wyborczego, w którym oddamy swój głos. Zostajemy automatycznie przypisani do miejsca głosowania, które znajduje się na terenie gminy, w której posiadamy adres stałego zameldowania. Co ważne, jeżeli nie mamy meldunku lub dysponujemy wyłącznie zameldowaniem na pobyt czasowy, nie zostaniemy uwzględnieni w spisie wyborców. Warto o tym pamiętać, jeżeli niedawno zmienialiśmy miejsce zamieszkania, np. przeprowadzając się z miasta na wieś.
Spisy lokali wyborczych są udostępniane na stronach internetowych urzędów miast i gmin. Możemy skorzystać także z wyszukiwarki na stronie rządowej wybory.gov.pl. Po wpisaniu nazwy miejscowości zobaczymy tabelę, w której uwzględnione będą informacje o obwodowych komisjach wyborczych, łącznie z adresem lokalu, w którym odbędzie się głosowanie.
Głosowanie poza miejscem zameldowania – co trzeba zrobić?
Z różnych powodów nie zawsze możliwe jest głosowanie w gminie, w której jesteśmy zameldowani. Tak może się zdarzyć np. w przypadku, gdy przeprowadziliśmy się do innego regionu, lecz chcemy wybierać kandydatów w nowym miejscu zamieszkania, ale także w sytuacji, gdy przebywamy na urlopie lub wyjeździe. W tej sytuacji nie musimy rezygnować z prawa do oddania głosu ani koniecznie podróżować do okręgu, w którym figurujemy w spisie wyborców. Istnieje możliwość dopisania się do listy osób uprawnionych do głosowania w innym miejscu – jednorazowo lub na stałe. Można to zrobić na dwa sposoby:
- drogą elektroniczną przez profil zaufany;
- w urzędzie gminy, w której chcemy głosować.
Jak dopisać się do spisu wyborców?
Jeżeli zmieniamy na dłużej miejsce zamieszkania, możemy dopisać się do listy wyborców pod nowym adresem na stałe. Można to zrobić przez internet, w serwisie gov.pl w zakładce “Zmień obwód głosowania lub dopisz się do CRW”. Potrzebne będą tylko dane do logowania w profilu zaufanym, jednak dodatkowo można dołączyć także:
- umowę najmu mieszkania,
- oświadczenie właściciela mieszkania, w którym mieszkasz,
- rachunek za prąd, na którym są twoje dane,
- umowę o pracę,
- kartę mieszkańca.
Informację o tym, który dokument będzie potrzebny, najlepiej uzyskać w urzędzie gminy. Po tym, jak za pomocą profilu zaufanego potwierdzimy swój wniosek i zostanie on zaakceptowany, będziemy na stałe dopisani do spisu wyborców w miejscu zamieszkania, nawet jeżeli będzie ono znajdowało się gdzieś indziej, niż miejsce zameldowania. Po ewentualnej kolejnej przeprowadzce można złożyć następny wniosek. Z tej opcji można skorzystać także jednorazowo, by zagłosować np. w miejscowości, w której spędzamy urlop lub odwiedzamy znajomych.
Stacjonarnie sprawę dopisania do spisu wyborców można załatwić w urzędzie gminy, w której chcemy głosować. Cała procedura jest bezpłatna.
Kiedy trzeba złożyć wniosek, żeby móc głosować poza miejscem zameldowania?
Jeżeli chcemy oddać swój głos poza miejscem zameldowania, musimy o tym wiedzieć wcześniej. System internetowy oraz urzędy gminy przyjmują wnioski o dopisanie do spisu wyborców w wyborach parlamentarnych 2023 od 1 września do 12 października. Warto jednak pamiętać, że na rozpatrzenie prośby urzędnicy będą mieli 5 dni, więc lepiej nie zostawiać wnioskowania na ostatnią chwilę. Państwowa Komisja Wyborcza zastrzega: "jeżeli wniosek o wpisanie do rejestru wyborców zostanie złożony np. w ostatnim dniu roboczym przed wyborami, decyzja w sprawie może nie być wydana w tym samym dniu".
dane: PKW
oprac. Zuzanna Ćwiklińska
fot. envato elements
