Wieś bohaterska
Walka Polski o odzyskanie niepodległości trwała ponad 100 lat, podczas których niejednokrotnie dochodziło do powstań narodowowyzwoleńczych. Choć zarówno powstanie kościuszkowskie, jak i styczniowe, czy listopadowe zakończyły się porażką, to Polacy nie ustawali w walce o swoje prawa i wolność.
Zamieszkujący polskie wsie chłopi, cierpieli z powodu wielu represji wymierzanych w ich kierunku. Wraz z upływem lat warstwa chłopska nabierała świadomości i przestawała się godzić na działania m.in. władz carskich. Począwszy od uwłaszczenia chłopów, które zamiast przynieść korzyści, postawiło ich w trudnej sytuacji ekonomicznej, aż do rusyfikacji w szkołach, mieszkańcy polskiej wsi nie tracili nadziei na lepszą przyszłość. Wspomniane poczynania zaborczych władz nie zniechęciły chłopów do działania, a wręcz przeciwnie, zmobilizowały ich do zakładania pierwszych stronnictw i kół rolniczych.
W lipcu 1895 roku swoją działalność polityczną rozpoczął polski ruch ludowy zwany również ruchem agrarnym, którego zadaniem była walka o uzyskanie równych praw politycznych i ekonomicznych dla chłopów oraz włączenie do walki o niepodległość Polski. Jako główne cele ruchu ludowego przedstawiane były walki o prawa chłopów, likwidacja pozostałości epoki feudalnej, reforma rolna i demokratyzacja życia społecznego i politycznego. Tego dnia podczas zjazdu w Rzeszowie zostało również utworzone Stronnictwo Ludowe, które z czasem przekształciło się w Polskie Stronnictwo Ludowe.
Bunt chłopów
W roku 1904 podczas nielegalnego zjazdu w Warszawie został założony Polski Związek Ludowy, którego głównym celem miała być walka o przywrócenie swobód narodowych, a także demokratycznych praw obywatelskich i autonomii Królestwa Polskiego. Wśród członków związku zasiadali również chłopi. Poza tym obstawali oni przy rozwoju spółdzielczości wiejskiej i wyzwoleniu wsi spod wpływów endecji, czyli polskiego ruchu politycznego o ideologii nacjonalistycznej, którego współzałożycielem był Roman Dmowski.
Działania prowadzone przez stowarzyszenia ludowe i ludność wiejską były uargumentowane postępowaniem zaborców w stosunku do Polaków. Związkowcy walczyli m.in. o wprowadzenie języka polskiego do szkół. Działacze Polskiego Związku Ludowego zakładali także szkoły ludowe i koła rolnicze, szerząc działalność oświatową.
Zaraniarze a walka o polską wieś
Jednym z pism o charakterze kulturalno-oświatowym wydawanych w tamtym okresie było czasopismo "Zaranie", którego członkowie w roku 1915 zdecydowali się połączyć siły z członkami Związku Chłopskiego i Związku Ludu Polskiego i utworzyli nową partię Polskie Stronnictwo Ludowe.
Chłopi w Polskiej Organizacji Wojskowej
Kolejną organizacją powstałą w roku 1914 była Polska Organizacja Wojskowa, której szeregi zasiliła ludność wiejska, stanowiąc ok. 80% zgromadzonej armii. Odbudowujące się wojsko, budziło nadzieję na lepsze jutro. Zbliżająca się ku końcowi Wielka Wojna skłaniała chłopów do rozmyślań związanych z odzyskaniem niepodległości. Jednym ze śmiałków, który zdecydował się stanąć na czele Polskiej Komisji Likwidacyjnej, był Wincenty Witos, będący przywódcą chłopów.
Święto 11 listopada
Franciszek Kapeliński był jednym z polityków polskiego ruchu ludowego, który jako pierwszy opowiedział się za tym, że dzień 11 listopada powinien zostać ustanowiony Świętem Niepodległości Polski. Choć początkowo idea polityka nie została wcielona w życie ze względu na różnice poglądów ugrupowań politycznych w latach 20 XIX w., to już w roku 1937 Polacy mogli świętować dzień odzyskania niepodległości.
Udział polskich chłopów w odzyskaniu niepodległości
Wspomniane wydarzenia są tylko częścią wydarzeń, poświadczających o waleczności i bohaterstwie polskich chłopów, którzy w trakcie walk narodowowyzwoleńczych byli w stanie oddać życie za obronę ojczyzny. Działania podejmowane przez ludność wiejską na rzecz państwa i jej dążenia do lepszej przyszłości w państwie polskim dla mieszkańców wsi przyniosły zamierzone efekty. Pełnia praw uzyskana przez chłopów umożliwia im świadome decydowanie o wyborach, których dokonują w demokratycznym państwie.
oprac. Justyna Czupryniak
