Co to jest erozja gleby?
Erozja to zjawisko niekorzystne – powoduje zmianę właściwości gleby, dewastuje jej strukturę, czasem doprowadzając nawet do zniszczenia profilu glebowego. Procesy erozyjne niszczą wierzchnią warstwę podłoża, co może być wynikiem oddziaływania wody albo wiatru. Najsilniej erozja gleby zachodzi na tych obszarach, gdzie ziemia jest lekka i uboga w próchnicę, wokół rośnie mało roślinności, a także tam, gdzie występują obfite i częste opady oraz w miejscach silnie pochylonych.
Jakie są przyczyny erozji gleby?
Określić możemy trzy główne czynniki, które powodują powstawanie procesów erozyjnych w glebie. Z tego względu wyróżniamy:
- Erozję wodną. Powodują ją długie, obfite opady deszczu, wywołujące spływy powierzchniowe i żłobienie powierzchni gleby. To wszystko sprawia, że cenne składniki mineralne wymywane są w głąb profilu glebowego, stają się więc trudno dostępne dla roślin. Najbardziej podatne na czynniki wodne są gleby piaszczyste, pyłowe, lessowe, a także luźne piaski.
- Erozję eoliczną. Powoduje ją silny wiatr, który prowadzi do wywiewania z powierzchni gleby ważnych cząstek materii organicznej. Dodatkowo przesusza wierzchnią warstwę ziemi.
- Erozję wywołaną działalnością człowieka. Na nasilenie czynników erozyjnych wpływa wyrąb lasów, wypalanie traw czy nieprawidłowo przeprowadzone zabiegi agrotechniczne. Erozja w przydomowych ogrodach oraz na terenach uprawnych zmienia strukturę gleby i obniża jej żyzność.
Jak zapobiec erozji gleby? Trzy skuteczne działania
Na erozję najbardziej narażona jest gleba nieosłonięta. Deszcz, spływy powierzchniowe czy wiatr oddziałują wówczas na podłoże bardzo silnie. Aby więc zapobiec procesom erozyjnym, glebę należy okrywać. W jaki sposób to zrobić?
Ściółkowanie gleby
Ściółka ograniczy procesy erozji wietrznej i wodnej. Ochroni podłoże przed rozmywaniem w czasie deszczu lub podlewania oraz przed niekorzystnym wpływem silnego wiatru. Wystarczy okryć wierzchnią warstwę gleby wokół roślin różnymi materiałami. Mogą one być pochodzenia organicznego bądź nieorganicznego. Lepiej jednak skorzystać z tych pierwszych: kompostu, kory, zrębków, trocin, słomy czy skoszonej trawy. Podczas rozkładu będą one dodatkowo wzbogacać glebę w próchnicę. Wśród ściółek nieorganicznych sprawdzą się agrowłókniny, agrotkaniny czy folia. Ściółkujemy glebę po jej rozmarznięciu, wiosną, gdy podłoże jest jeszcze wilgotne, lecz chwasty nie zdążyły jeszcze się rozrosnąć.
Uprawa roślin na nawóz zielony
Warto wysiewać rośliny na nawozy zielone, gdyż gleba pokryta roślinnością będzie znacznie mniej podatna na procesy erozyjne. Przedplon wysiewamy wczesną wiosną, a przekopujemy w maju. Poplon natomiast może być wysiewany w lipcu lub sierpniu i przekopywany jesienią bądź ozimy – wysiewany pod koniec lata i przekopywany dopiero następnej wiosny. Na erozję gleba najbardziej narażona jest w okresie jesienno-zimowym. Dlatego najlepszą ochronę będą stanowiły rośliny zimotrwałe, takie jak na przykład wyka kosmata oraz ozime odmiany rzepaku, rzepiku czy żyta. Będą one rosły szybko, rozwijając silny system korzeniowy, tworząc zieloną masę okrywającą glebę. W następnym sezonie wegetacyjnym nasze uprawy będą miały już gotowe, żyzne podłoże.
PRZECZYTAJ WIĘCEJ W TYM TEMACIE: Jak stosować nawóz zielony w ogrodzie? Jakie rośliny nadają się jako nawóz zielony?
Mulczowanie
Mulcz to zwarta, naturalna ściółka, która skutecznie chroni glebę przed erozją. Rośliny jare, wysiane pod koniec lata, nie przekopujemy jesienią, lecz pozostawiamy na okres zimowy. Zimą oraz wiosną następnego roku przemarznięta warstwa tych roślin stworzy mulcz, skutecznie chroniący glebę przed erozją. Wiosną mulcz można wymieszać płytko z ziemią lub po prostu posadzić rośliny bezpośrednio, bez przekopywania mulczu. Na tego typu ściółkę można wykorzystać: facelię błękitną, owies, peluszkę, gorczycę, grykę, saradelę.
Kamila Berthold
Fot. Envato elements
