Boczniaki – z czym to się je?
Boczniaki są obecne właściwie na wszystkich kontynentach poza Antarktydą. W Polsce największą popularnością cieszy się boczniak ostrygowaty. W naturze ten rodzaj grzybów zbiorowo porasta pnie drzew liściastych w sposób, który przypomina wyglądem dachówki bądź ostrygi. Boczniaki wytwarzają duże i mięsiste owocniki. Kapelusze mogą przybierać różne barwy: od białej oraz popielatej, przez fioletową i stalowoniebieską po brązową. Spodnie blaszki zazwyczaj są białe bądź szare, a u starszych osobników mogą by również fioletowe. Trzony boczniaków są krótkie i jasne. Owocniki tych grzybów pojawiają się w lasach jesienią oraz zimą. Są one odporne na mróz. Nie potrzebują też dużej ilości światła do wzrostu. Ze względu na te czynniki boczniaki idealnie nadają się do amatorskiej uprawy domowej, która może trwać cały rok!
Poza popularnym gatunkiem ostrygowatym istnieją także inne boczniaki: cytrynowe, również nadające się do uprawy w domu; mikołajkowe, objęte ścisłą ochroną gatunkową; różowe, występujące w tropikalnym klimacie; łyżkowate, traktowane jako narażone na wymarcie; rowkowanotrzonowe, które pojawiają się na martwych bądź chorych drzewach.
Warto zaznaczyć także, że boczniaki należą do jednych z najbardziej wartościowych grzybów. Mają niewiele kalorii i niski indeks glikemiczny. W porównaniu do innych grzybów jadalnych zawierają większe ilości białka. Są także źródłem witamin z grupy B, witaminy D oraz minerałów: potasu, selenu, cynku czy wapnia. Dodatkowo boczniaki bogate są w substancję zwaną lowastatyną, która obniża poziom cholesterolu we krwi. Idealnie nadają się dla wegetarian czy wegan – mogą zastąpić flaki czy kurczaka.
Uprawa boczniaka w domu – od czego zacząć?
Samodzielna hodowla boczniaków możliwa jest dzięki gotowym podłożom – balotom. To na nich wyrastają grzyby. To prasowane bele słomy z przerośniętą grzybnią. Umieszcza się je w specjalnych workach, które umożliwiają odpowiednią cyrkulację powietrza. Dzięki balotom pierwsze plony można zebrać już po około 3-4 tygodniach! Tak przygotowane kostki z grzybnią boczniaka zakupujemy coraz częściej w Internecie, ale można spróbować poszukać ich także w stacjonarnych sklepach ogrodniczych.
Baloty z grzybnią boczniaka ostrygowatego ustawiamy w pomieszczeniach, w których temperatura oscyluje w granicach 10-16°C. Stanowisko grzybni może więc znajdować się w garażu, piwnicy bądź altanie. Latem jednak zapewnienie odpowiedniej temperatury może być nie lada wyzwaniem.
Jak dbać o domową uprawę boczniaków?
Po zakupie balotów umieszczamy je po prostu na podłodze w pomieszczeniu, w którym ma być prowadzona uprawa. Nie ma znaczenia podłoże, na którym znajdzie się kostka z grzybnią. Nie potrzebujemy do uprawy boczniaków także żadnych doniczek czy innych pojemników. Pamiętajmy jednak, że stanowisko balotów musi być osłonięte od przeciągów i nienarażone na bezpośrednie słońce. Grzybnia znajduje się w perforowanej folii, której pod żadnym pozorem nie należy nacinać ani zdejmować, ponieważ pełni ona bardzo ważną funkcję – zapewnia grzybom odpowiednią wilgotność.
Na wczesnym etapie hodowli boczniaki można przechowywać nawet w zupełnej ciemności. Gdy jednak zaczną pojawiać się pierwsze czarne, maleńkie kapelusze, należy zapewnić grzybniom dopływ światła o średnim natężeniu przez co najmniej 8 godzin w ciągu doby.
Boczniaki dobrze czują się tam, gdzie podwyższona wilgotność powietrza. Nie podlewajmy jednak balotów z grzybnią ani nie trzymajmy ich w wodzie. To może zahamować rozwój grzybów oraz narazić je na choroby bakteryjne. W warunkach domowych ustawmy naczynie z wodą w pomieszczeniu, w którym ulokujemy kostkę z grzybnią. Woda będzie parować, zwiększając wilgotność. Pamiętać jednak należy, że boczniaki potrzebują także stałego dostępu do świeżego powietrza. Pomieszczenie z hodowlą należy stale wietrzyć.
Około dwucentymetrowe, młode boczniaki można zraszać wodą. Należy robić to jednak delikatnie – tak, aby grzyby były tylko zwilżone, ale nie mokre. Kiedy doprowadzimy do przelania hodowli, powinniśmy suszyć ją przez około 2 godziny, na przykład poprzez intensywne wietrzenie pomieszczenia. Gdy natomiast słomiane podłoże po kilku zbiorach nieco przeschnie, można namaczać je przez 2-5 godzin w miękkiej wodzie. Wówczas znowu napęcznieje.
Jak szczepić i rozmnażać boczniaki?
Rozmnażanie zakupionej w sklepie grzybni boczniaków jest dziecinnie proste. Wszystko, co należy zrobić, to wymieszać ją z ugotowaną pszenicą, przełożyć do plastikowych woreczków oraz schować do lodówki.
Do uprawy boczniaków jednak niekoniecznie potrzebne są gotowe baloty. Inną, jednak znacznie trudniejszą i bardziej pracochłonną metodą jest samodzielne zaszczepienie grzybni boczniaka na pniu drzewa liściastego. Ten zabieg należy wykonać od kwietnia do końca września. W pniu wycinamy głębokie otwory, a następnie umieszczamy w nich kołki z plechą, które zabezpieczamy woskiem pszczelim. Tak przygotowaną całość zawijamy w rozciągliwą folię. To podłoże wymaga regularnego podlewania. Grzybnia przerośnie pień po około trzech miesiącach. Wtedy uprawę należy poddać działaniu niskiej temperatury – to zainicjuje owocowanie.
Kamila Berthold
Fot. Envato elements
