Film "Znachor" powstał na podstawie powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza z 1937 roku. Pisarza zainspirowały prawdziwe koleje losów polskich znachorów. Jeden z nich o nazwisku Różycki ze wsi Radotki (pierwowzoru Radoliszek) był pracownikiem młyna i stał się konkurencją dla lokalnego lekarza. Inną fascynująca postacią był doktor Ferdynand Dolani aresztowany za znachorstwo. Choć skończył medycynę, zataił swoje wykształcenie, aby więcej zarabiać (paradoksalnie znachorstwo bywało lepiej opłacane). Pisarz przeniósł akcję swojej powieści do północno-wschodniej Polski, na Wileńszczyznę i tereny białoruskie.
"Znachor" – książka a filmy
Najsłynniejsza realizacja filmowa „Znachora” z 1982 roku w reżyserii Jerzego Hoffmana była drugą ekranizacją książki po wersji z 1937 roku w reżyserii Michała Waszyńskiego. Obecnie możemy obejrzeć na Netfliksie produkcję Michała Gazdy, w której w tytułową rolę „Znachora” wcielił się Leszek Lichota. „Znachor” już w pierwszym tygodniu po premierze bił rekordy oglądalności – zajął 1. miejsce w naszym kraju, drugie natomiast na świecie pod tytułem „Forgotten Love” z wynikiem 11,9 mln wyświetleń.
"Znachor" – gdzie kręcono nową wersję?
Ekranizacja w reżyserii Jerzego Hoffmana powstała głównie w Bielsku Podlaskim. Najnowsza w Lublinie, a zwłaszcza w Muzeum Wsi Lubelskiej, gdzie powstały filmowe Radoliszki. Ekipe filmową można było spotkać także m.in. w Zgierzu, Nadarzynie, Nieborowie, Głownie, Świdniku, Nowosolnej, Liwie, Falentach, czy Krzczonowie. Niektóre sceny w wersji z 1982 roku kręcono w pałacu w Radziejowicach, młynie wodnym w Skolimowie, Piekarach i Łodzi, a mostek, przy którym doszło do wypadku córki Wilczura znajduje się we wsi Miękisze. Twórcy nowego „Znachora” nie bazowali na poprzednich ekranizacjach, ale na samym tekście literackim.
„Znachor” – wieś kontra miasto?
W filmie widać ogromne rozwarstwienie społeczne ówczesnej Polski. Z jednej strony bogate mieszczaństwo, życie na pokaz i duże pieniądze, z drugiej – uboga wieś borykająca się z brakiem wody, ale jednocześnie zachwycająca natura polskiej prowincji i szczerość w kontaktach międzyludzkich. – Chciałam przede wszystkim pokazać dwa różne światy – miejski i wiejski. Blichtr, bogactwo, przepych, sława, pozycja związane z życiem profesora Wilczura w Warszawie. I skromną, uboższą wieś, która rządzi się prawami natury. Tu znalazło się miejsce na bliskość – do człowieka i do przyrody, prawdę, miłość. Najważniejsze lokalizacje – szpital, dom profesora Wilczura w Warszawie i młyn, gdzie pracował na wsi. Na potrzeby filmu dowiedziałam się szczegółów związanych z tą pracą. Sterylność i chłód przestrzeni medycznej zderzyłam z ciepłem i sielskością pól – podkreśla scenografka filmu Joanna Macha w wywiadzie dla vogue.pl.
„Znachor” – o czym jest?
Fabuła przedstawia dramatyczne losy chirurga profesora Wilczura z Warszawy, który w wyniku pobicia traci paięć. Wcześniej zostaje opuszczony przez żonę, która wraz z córką Marysią ucieka do kochanka. Po latach błąkający się Wilczur, a teraz już człowiek z nową "tożsamością” – Antoni Kosiba przybywa do Radoliszek. Choć nie pamięta, kim jest, pomaga leczyć chorych i pracuje w młynie. Jednocześnie rozgrywa się wątek mezaliansu miłosnego ubogiej Marysi i hrabiego Czyńskiego. Dramatyczne koleje losów tych bohaterów doprowadzą do odkrycia prawdziwej tożsamości Kosiby.
Angelika Drygas
Źródło: Vogue
Fot. Netflix/Facebook
