Spożywanie żywności, która jest wysoko przetworzona, może sprzyjać zachorowaniu na wiele schorzeń, także cywilizacyjnych, jak nowotowory, choroby układu krążenia, cukrzyca, czy otyłość.
Czym jest żywność ultraprzetworzona?
Żywność ultraprzetworzona (UPF) jest łatwa i szybka do przygotowania lub po prostu gotowa do konsumpcji zaraz po otwarciu opakowania. Została poddana intensywnemu przetwarzaniu w celu uzyskania dobrego smaku i długiej daty ważności do spożycia. Te artykuły są niezwykle atrakcyjne wizualnie, kojarzą się z nowoczesnym jedzeniem, zwykle są bardzo smaczne, ale niestety mają mało (lub wcale) wartości odżywczych. Najczęściej próżno szukać w nich niezbędnych dla zdrowia witamin, składników mineralnych, czy błonnika. Produkty ultraprzetworzone mogą zawierać rozmaite emulgatory, konserwanty, barwniki, sztuczne aromaty, duże ilości soli, a śladowe błonnika, cukier oraz nasycone kwasy tłuszczowe. Ich wielką zaletą jest szybki czas przygotowania do spożycia. Są to najczęściej: słodzone płatki śniadaniowe, gotowe dania do odgrzania, zupy i sosy w proszku, „parówki”.
UPF w diecie wegańskiej
Okazuje się, że weganie jedzą coraz więcej ultraprzetworzonej żywności. Wiele zamienników roślinnych jest klasyfikowanych jako UPF. Weganizm z założenia ma promować zdrowe odżywianie, ponieważ zakłada przewagę strączków, warzyw i owoców w diecie. Znajdują się w nich dobrze przyswajalne witaminy i substancje odżywcze, natomiast ultraprzetworzone produkty właściwie nie są już żywnością. Mają zbyt ubogi odżywczo skład, który odstrasza chemią, a nadmierna ilość sztucznych składników ma negatywny wpływ na zdrowie.
Weganizm a zdrowe nawyki
Co zrobić, aby dieta wegańska była zdrowa? Należy zbalansować i zbilansować codzienną dietę. Zamiast wypełniać ją gotową przetworzoną żywnością – np. konserwami, warto wybierać świeże pełnoziarniste pieczywo, płatki zbożowe, rośliny strączkowe, warzywa i owoce, które w danym regionie są świeże i dostępne, a także nasiona i orzechy. Te produkty powinny być bazą wszystkich stylizacji kulinarnych, ponieważ są bogate w zdrowe tłuszcze, witaminy, sole mineralne, antyoksydanty i błonnik.
Dieta z umiarem
Ważne, aby do jadłospisu podchodzić rozsądnie i znacznie ograniczyć produkty ultraprzetworzone. Na przykład, tofu i tempeh są uważane za zdrową przetworzoną żywność, ponieważ mają w składzie sporo składników odżywczych i są przetworzone w małym stopniu. Zawierają dużo białka, wapnia i fosforu. W kontekście zdrowego odżywiania powraca także kwestia stylu życia i powrotu do niespiesznego gotowania, przygotowywania posiłków na świeżo w domu.
Wegańskie UPF – statystyki
We Francji UPF stanowią 39,5 procent całkowitego spożycia kalorii w typowej diecie wegańskiej – tak wynika z badania z 2021 roku („Spożycie ultraprzetworzonej żywności przez pesco-wegetarian, wegetarian i wegan”). Natomiast w Niemczech ogólne spożycie ultraprzetworzonej alternatywnej żywności pochodzenia roślinnego jest niskie, ale i tak 39,1 procent wegan i wegetarian spożywa tego typu jedzenie co najmniej raz w miesiącu (badanie z 2022 roku, pt. Diety roślinne to za mało? Zrozumienie konsumpcji roślinnych alternatyw mięsnych wraz z żywnością ultraprzetworzoną w różnych wzorcach żywieniowych w Niemczech).
Roślinne UPF a ekologia
Żywność ultraprzetworzona ma negatywny wpływ na środowisko, ponieważ produkcja tego typu jedzenia opiera się na uprawie soi, pszenicy, kukurydzy czy palmy. Te z kolei powodują wycinanie lasów i degradację upraw. Ta gałęź przemysłu może odpowiadać za aż 39 procent zużycia energii, 45 procent utraty różnorodności biologicznej i jedną trzecią emisji gazów cieplarnianych związanych z dietą. Przy czym należy podkreślić, że to zdecydowanie mniejszy wpływ na środowisko niż ten, który generuje mięso. Ponadto większość soi przekształcana jest w paszę dla zwierząt.
Czy dieta roślinna może być zdrowa?
Oczywiście, że tak! Wykluczenie produktów pochodzenia zwierzęcego z diety jest nie tylko bezpieczne dla organizmu człowieka, ale także niweluje ryzyko zachorowania na wiele schorzeń, jak cukrzyca czy nowotwory. Weganie zwykle mają także m.in. niższy poziom cholesterolu i prawidłową wagę ciała. Jeśli dieta wegańska opiera się na naturalnych produktach roślinnych i jest dobrze zbilansowana, to w dostarczy potrzebną ilość białka, żelaza i wapnia. Np. w 100 soczewicy zielonej jest 24,2 g białka, a 100 g kurczaka zawiera ok. 20 g białka. Należy jednak pamiętać o suplementacji witaminy B12.
Angelika Drygas
Fot. envato elements
Źródło: www.euronews.com
