Rolnicy nie mają teraz łatwo. Tak można określić sytuację tej grupy zawodowej. Borykają się z wieloma problemami, które wynikają z trudnej sytuacji geopolitycznej. Stres powodują niespłacone długi z powodu kryzysu zbożowego i wojny w Ukrainie, co bezpośrednio przekłada się na zdrowie psychiczne. Zewsząd są bombardowani zarzutami ze strony grup społecznych, które nie do końca wiedzą, na czym polega ich praca. Najczęściej są to osoby z miasta, czy ekoaktywiści, którzy zarzucają im np. złe traktowanie zwierząt. W sieci pojawiają się nieprawdziwe informacje, które mnożą te złe opinie i negatywne postrzeganie rolników przez społeczeństwo. A prawda jest taka, że pracują oni ciężko po 15 godzin dziennie, produkując żywność, doglądając zwierząt, a wciąż stykają się z niepochlebnymi komentarzami na swój temat. To rodzi stres i zaburza dobrostan psychiczny.
Natura – pozorne remedium na stres
To, co dla osób żyjących z dala od rolnictwa i doświadczających ze strony natury jest piękne, bo kojarzy się relaksem, dla rolnika wcale takie być nie musi. Obiegowa opinia mówi o tym, że obcowanie z naturą pomaga w wyciszeniu i uspokojeniu nerwów, a przecież codzienna praca rolnika wiąże się z ciągłym przebywaniem na łonie natury. Niestety, często jest odwrotnie. To grupa zawodowa, która jest bardzo narażona na wypalenie, a wskaźnik depresji u rolników jest trzykrotnie większy niż dla pozostałych. Na ten stan rzeczy wpływa np. niepokój, który towarzyszy im w życiu codziennym.
Dlaczego rolnikom grozi wypalenie zawodowe?
- Łączą wiele ról społecznych w jednym miejscu, o każdej porze dnia i nocy – są jednocześnie szefem, sąsiadem, mężem, ojcem.
- Są narażeni na wiele konfliktów.
- Mają nienormowany czas pracy, nieustannie zajmują się gospodarstwem.
- Stykają się z bardzo ograniczoną liczbą osób, problemy wciąż się powtarzają – taka sytuacja rodzi zmęczenie i znużenie.
Kolejnym stresogennym czynnikiem są: drożejące nawozy i środki ochrony roślin, złamanie łańcuchu dostaw przez wojnę w Ukrainie, inflacja, niepewna sytuacja rynkowa.
Czym jest „syndrom Boryny”?
To bardzo powszechny problem, który przejawia się strachem starszego pokolenia o swoje dziedzictwo. Seniorzy boją się tego, co stanie się z ich spuścizną po tym, jak majątek przejdzie w ręce młodszego pokolenia. Starsi wciąż chcą decydować i mieć wpływ na rozwój gospodarstwa. Na tle różnicy zdań dochodzi do konfliktów, co rzutuje i na rodzinę, i na pracę.
Nowe technologie a stres
W obecnych czasach rolnicy mierzą się także ze strachem przed zdobyczami technologicznymi. Pojawia się wiele nowoczesnych maszyn i rozwiązań, które zaczynają dominować sposób prowadzenia gospodarstwa – lęk przed rewolucją technologiczną dotyczy wiary we własne możliwości i umiejętność przystosowania się do tych nowinek i zaadaptowania ich na swoim rodzimym poletku. W tym obszarze rodzi się też presja, aby wdrożyć te wszystkie rozwiązania i podążać za postępem.
Zdrowie psychiczne
Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zdrowie psychiczne to dobrostan fizyczny, psychiczny i społeczny, zdolność do rozwoju i samorealizacji. Na zdrowie psychiczne składa się także poczucie własnej wartości, zaangażowanie w życie, relacje, pracę i branie odpowiedzialności za własne decyzje. Ostatnio bardzo modnym pojęciem jest dobrostan psychologiczny (z ang. well-being), który określa indywidualnie postrzeganie poczucia szczęścia i satysfakcji z życia.
Czym jest depresja?
Depresja, zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Chorób, jest zespołem kilku jednostek chorobowych. Objawem depresji jest: obniżenie nastroju, niemożność odczuwania przyjemności, spadek energii, brak poczucia własnej wartości, utrata pasji, obarczanie siebie winą za różne zdarzenia, zaburzenia snu i apetytu, problemy z utrzymaniem koncentracji, lęk. Zdaniem WHO na depresję cierpi 3,8% populacji (około 280 milionów ludzi na świecie), w tym 5,0% wśród dorosłych i 5,7% wśród dorosłych w wieku powyżej 60 lat. To czwarta najczęściej występująca choroba na świecie. Badania niemieckiej psycholog Marii Roth dowodzą, że ryzyko rozwoju depresji wśród rolników jest wyższe niż w populacji ogólnej. Rolnicy czują lęk przed tym, jaka będzie ich przyszłość
Pomoc dla rolników – Jest Rolnik, Jest Żywność
Warto zachęcać rolników, by korzystali z pomocy psychologów. Niestety, dla wielu osób to problem wstydliwy. Jedną z inicjatyw, którą można polecić, jest akcja zainicjowana przez twórców projektu Jest Rolnik, Jest Żywność. W mediach społecznościowych funkcjonuje kampania edukacyjna o dobrostanie psychicznym rolników. Ekspertem tej akcji jest doktor Michał Krysiak, który jest związany z biznesem agrochemicznym, prowadzi projekty z zakresu rolnictwa zrównoważonego, na przykład Bayer Forward Farming, jest również psychoterapeutą. Tak naprawdę zdrowie i dobrostan psychiczny rolników to jeden z elementów rolnictwa zrównoważonego, które opiera się na trzech filarach: środowiskowym, ekonomicznym i społecznym. Chodzi o to, aby rolnicy zrozumieli, jak ważna jest kondycja psychiczna. Dobrostan psychiczny przekłada się nie tylko na zadowolenie z życia prywatnego, ale także na sukcesy zawodowe.
Oprac. Angelika Drygas
fot. envato elements
