L4 a liczba kontroli ZUS-u
Dane przekazane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) nie pozostawiają wątpliwości – w 2023 roku liczba kontroli osób, które otrzymały zaświadczenie o czasowej niezdolności do pracy wyniosła 461,2 tys., czyli o 7,3% więcej niż w 2022 roku (w tamtym czasie było 429,9 tys. takich przypadków).
Kontrola ZUS – co jest istotne?
Kontroli podlegać mogą rozmaite parametry. Warto dodać, że najczęściej sprawdzane są te dłuższe zwolnienia. Ubezpieczyciela będzie interesować fakt, czy na przykład ubezpieczony we właściwy sposób korzysta z L4. Okazuje się, że jest wiele sposobów w na to, aby oszukać system. Michał Pajdak z platformy ePsycholodzy.pl przyznaje, że są osoby, które zgłaszają fałszywe lub przesadzone problemy zdrowotne, niezgodnie z prawem działają także pracownicy ochrony zdrowia, ponieważ wystawiają fałszywe recepty, fakturują nieistniejące usługi medyczne lub podają niewłaściwy kod choroby.
Jakie osoby są najczęściej kontrolowane?
Niestety, wciąż panuje chaos w tym temacie: – Należy zadać sobie pytanie o to, ile z tych kontroli faktycznie było terenowych, a ile dotyczyło decyzji podejmowanych przez lekarzy orzeczników, których zresztą w naszym kraju brakuje. Niestety, typowanie osób do kontroli przez ZUS jest często chaotyczne. Zdarza się, że kontrolowani są choćby przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą czy kobiety w ciąży. Jednocześnie proceder pobierania nieuczciwych zwolnień chorobowych wśród pracowników trwa w najlepsze – komentuje Mikołaj Zając, ekspert rynku pracy z firmy doradczej Conperio.
Fałszywe zwolnienia – kto traci najwięcej?
Okazuje się, że w przysłowiową kość dostają mali przedsiębiorcy, dla których dłuższa absencja pracownika może oznaczać przestoje w produkcji czy nawet jej wstrzymanie. Ponadto, pracodawca ponosi koszt nieobecności pracownika przez pierwsze 33 dni.
Skrócenie zasiłku chorobowego – jakie są dane?
Kontrole ZUS-u są coraz bardziej skuteczne. W 2023 roku liczba wydanych zaświadczeń o skróceniu zasiłku chorobowego wyniosła 28,9 tys., czyli o 21,4% więcej niż w 2022 roku (23,8 tys.). Taki wzrost jest możliwy, ponieważ ZUS dysponuje sporym dostępem do bazy danych i historii choroby pacjenta, sprawnie są wykorzystane rozmaite algorytmy. – Większa liczba zakwestionowanych zwolnień lekarskich może wynikać z wielu przyczyn. Wpływ na to mają zachowania ubezpieczonych, a także liczba i sposób przeprowadzania kontroli. Utrata zasiłku chorobowego może polegać na zakwestionowaniu opinii lekarza o faktycznej niezdolności do pracy ubezpieczonego lub zachowania pracownika. Nie wiemy, w jakiej skali prezentują się te dwie dane, więc trudno stwierdzić, co jest rzeczywistą przyczyną tego stanu rzeczy – dodaje Katarzyna Siemienkiewicz, ekspertka ds. prawa pracy z Pracodawców RP.
Fałszywe zwolnienia – kontrole terenowe
Mikołaj Zając wskazuje, że niezwykle skuteczne okazały się tzw. kontrole terenowe przeprowadzane przez wyspecjalizowane podmioty. W ubiegłym roku firma Conperio skontrolowała ponad 30 tys. zwolnień chorobowych. W jaki sposób typuje się pracowników? Pomaga w tym aplikacja.
W jakim celu pracownicy „idą” na „lewe” L4?
Wyjazd na wakacje, praca dla innego pracodawcy, remont mieszkania, uwolnienie się od toksycznego szefa lub współpracownika, a przede wszystkim wymarzony odpoczynek – to główne powody naginania rzeczywistości w celu uzyskania zwolnienia lekarskiego.
Inflacja a dane
W 2023 roku kwota wstrzymanych zasiłków chorobowych wyniosła 29,3 mln zł – o 33,2% więcej niż rok wcześniej (było to 22 mln zł). Taki wzrost jest owocem nie tylko zwiększonej liczby kontroli, ale także inflacji, która przekłada się na wysokość wypłacanego świadczenia. Według Katarzyny Siemienkiewicz, inflacja także mogła pogorszyć stan zdrowia psychicznego Polaków, choć w tym przypadku nie ma danych, że nadużycia dotyczyły szczególnie zwolnień lekarskich z przyczyn psychiatrycznych wywołanych bardzo wysoką inflacją. – Biorąc pod uwagę ogólną skalę pobieranych zwolnień chorobowych, ta kwota nie robi wrażenia. Inflacja mogła mieć wpływ na ogólne dane dotyczące liczby zwolnień w ciągu roku. Przedsiębiorcy, którzy mierzyli się m.in. z podwyżkami płacy minimalnej, często przeprowadzali w swoich firmach redukcję stanu zatrudnienia – stwierdza ekspert z Conperio. Zdaniem Michała Pajdaka tych kontroli może być więcej, a do wzmocnienia skuteczności tych działań przyczyni się prawdopodobnie... sztuczna inteligencja, np. do typowania pracowników.
Oprac. Angelika Drygas
fot. envato elements
Źródło: MondayNews Polska
