Nowelizację przepisów przygotował wiceprezes Partii Republikańskiej, minister sportu Kamil Bortniczuk. W komentarzu dla PAP skomentował: – Litrowa butelka kosztująca w dyskoncie parę złotych, dostarcza tyle kofeiny co 6-8 filiżanek czarnej kawy. O ile nie jesteśmy w stanie sobie wyobrazić, żeby dziecko wypiło litr kawy w trakcie przerwy, o tyle energetyk to jest troszkę taki narkotyk zapakowany w cukierek.
Energetyki tylko dla dorosłych – prognozowane ograniczenia
Za napitek z dodatkiem kofeiny lub tauryny uważa się napój będący środkiem spożywczym, ujęty w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, w którego "składzie znajduje się kofeina w proporcji przewyższającej 150 mg/l lub tauryna, z wyłączeniem substancji występujących w nich naturalnie". Projekt nowelizacji ustawy o zdrowiu publicznym przede wszystkim zakazuje sprzedaży napojów z dodatkiem tauryny i kofeiny osobom poniżej 18. roku życia, także na terenie szkół i innych jednostek oświatowych oraz w automatach.
Energetyki a reklama
Według nowego projektu reklama i promocja napojów z dodatkiem kofeiny lub tauryny nie może być prowadzona w telewizji, radiu, kinie i teatrze między godziną 6.00 a 20.00, z wyjątkiem reklamy prowadzonej przez organizatora imprezy sportu wyczynowego lub profesjonalnego w trakcie trwania wydarzenia. Zabroniona byłaby także reklama w prasie młodzieżowej i dziecięcej; na okładkach dzienników i czasopism; na słupach, tablicach reklamowych i innych stałych oraz ruchomych powierzchniach wykorzystywanych do reklamy; na plakatach, w tym plakatach wielkoformatowych; w środkach usług informatycznych; z udziałem młodzieży lub dzieci. Za łamanie przepisów sąd będzie mógł nałożyć grzywnę od 10 do 500 tys. zł, karę ograniczenia wolności lub obie te kary łącznie.
Według projektu zabroniona miałaby być reklama i promocja energetyków m.in. skierowana:
- do młodzieży lub dzieci;
- kojarząca spożywanie napojów z dodatkiem kofeiny lub tauryny z energią i witalnością;
- zawierająca stwierdzenia, że napoje z dodatkiem kofeiny lub tauryny mają właściwości lecznicze;
- twierdząca, że napoje z dodatkiem kofeiny lub tauryny przywracają prawidłowy poziom płynów w organizmie; wywołującą skojarzenia m.in. z atrakcyjnością seksualną, relaksem lub wypoczynkiem, sukcesem zawodowym lub życiowym, czy tworząca wrażenie, że napoje z dodatkiem kofeiny lub tauryny mogą być stosowane razem z napojami alkoholowymi.
Energetyki będą mogły być kupowane jedynie przez osoby pełnoletnie, tak jak w przypadku alkoholu oraz wyrobów tytoniowych.
Jak napoje energetyczne działają na organizm dzieci i młodzieży?
Napoje energetyczne nie powinny być spożywane przez dzieci i młodzież, ponieważ zawierają składniki, które mogą powodować nieprzyjemne dla zdrowia i samopoczucia efekty uboczne, a nawet toksyczne. Głównym powodem spożywania energetyków jest chęć szybkiego pobudzenia, zniwelowania zmęczenia, właśnie wtedy, gdy potrzebujemy uzupełnić spadek energii w organizmie. Energetyk ma sprawić, że poczujemy chęć do działania (np. po intensywnym wysiłku fizycznym), zwiększy nam się koncentracja. Najczęściej w ich składzie znajdziemy, m.in. kofeinę, taurynę, inozytol, cukry proste, substancje konserwujące, regulatory kwasowości.
Największe ryzyko płynie z proporcji, w jakich składniki zostały użyte do wyprodukowania napoju oraz ich wpływu na młody, rozwijający się organizm. Jak podaje Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej:
Kofeina nie jest składnikiem odżywczym, ale substancją psychoaktywną, stosowaną w żywności najczęściej ze względu na takie właśnie działanie fizjologiczne. Spożywanie jej w niewielkich ilościach korzystnie stymuluje aktywność centralnego układu nerwowego, natomiast w przypadku większych dawek mogą pojawiać się objawy rozdrażnienia, niepokoju, napady lęku, bezsenność lub zaburzenia koordynacji ruchowej (…). Od kilku lat na świecie i w Polsce, obserwowany jest stały wzrost asortymentu napojów energetyzujących, które cieszą się coraz większą popularnością we wszystkich grupach wiekowych, także wśród dzieci i młodzieży. Jak wynika z raportu Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA), opracowanego na podstawie danych z 16 krajów europejskich, ok. 18% dzieci w wieku 3-10 lat spożywa napoje energetyczne przynajmniej raz w roku. Sięga po te napoje więcej chłopców niż dziewczynek (odpowiednio 22% i 14%). (...)
Dlaczego energetyki są szkodliwe?
Składniki zawarte w napojach energetycznych mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie dzieci. Kofeina nie jest wskazana w diecie dzieci ze względu na działanie psychoaktywne. Może także powodować zaburzenia w procesie tworzenia kości, a także w rozwoju układu nerwowego. Wzrost jej spożycia przez dzieci może przynieść: zmiany nastroju, rozdrażnienie, niepokój. Jeśli dawka ta podskoczy do 5 mg/kg masy ciała/dobę powoduje wzrost ciśnienia tętniczego krwi. Ucierpi także długość i jakość snu dzieci.
Kto powinien szczególnie uważać na energetyki?
Grupą szczególnego ryzyka są dzieci z cukrzycą, chorobami sercowo-naczyniowymi, chorobami nerek, wątroby, nadczynnością tarczycy oraz niestabilne emocjonalnie.
Energetyki tylko dla dorosłych – stanowisko producentów
Serwis wiadomoscihandlowe.pl nawiązał próbę kontaktu z producentami napojów energetycznych i sieciami handlowymi, jednak na ten moment lwia część przedstawicieli tych firm nie zabrała głosu.
Angelika Drygas
fot. envato elements
Źródło: gov.pl, prawo.pl
