Wskaźnik zachorowalności na nowotwory w Polsce to średnio 267 osoby na 100 tys. mieszkańców, natomiast wskaźnik umieralności w wyniku nowotworów złośliwych jest jednym z najwyższych w krajach Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) i wynosi 228 zgonów na 100 tys. mieszkańców, przy średniej wynoszącej 191 zgonów na 100 tys. populacji – tak wynika z raportu „Health at a Glance 2021”. Największą umieralność z powodu raka zanotowano w przypadku nowotworu: płuc, jelita grubego, piersi, prostaty. Te wskaźniki są wyższe wśród mężczyzn niż kobiet. Rak jest drugą najczęstszą przyczyną zgonów w krajach OECD, po chorobach układu krążenia.
Wnikliwy eksperyment
Trzy lata badań pt. DO-HEALTH w pięciu krajach europejskich: Austrii, Francji, Niemczech, Portugalii i Szwajcarii, w których wzięło udział 2157 osób (średnia wieku wynosiła 74,9 lata) dały ciekawe wyniki, które zostały opublikowane w czasopiśmie medycznym „Frontiers in Aging ”.
Uczestnicy zostali podzieleni na grupy, w których zastosowano odmienne metody profilaktyki:
- pierwsza – witamina D3, kwasy omega-3 i trzy razy w tygodniu ćwiczenia fizyczne;
- druga – witamina D3 i kwasy omega-3;
- trzecia – witamina D3 i ćwiczenia;
- czwarta – kwasy omega-3 i ćwiczenia;
- piąta – witamina D3;
- szósta – kwasy omega-3;
- siódma – ćwiczenia;
- siódma – placebo.
Suplementy diety miały określoną dzienną dawkę – 2000 IU witaminy D3 i 1000 mg kwasów omega-3. Na aktywność fizyczną składał się prosty program ćwiczeń domowych, np. siadanie i wstawanie z krzesła, stanie na jednej nodze, ćwiczenia ramion, przysiady, brzuszki.
Wyniki badań jasno pokazały, że połączenie witaminy, kwasów omega i ćwiczeń dały najbardziej satysfakcjonujące rezultaty – naukowcy odnotowali zmniejszenie ryzyka zachorowania na raka o 61%.
„Jest to pierwsze randomizowane, kontrolowane badanie, które wykazało, że połączenie codziennej suplementacji witaminą D3, kwasami omega-3 oraz prostego domowego programu ćwiczeń może być skuteczne w zapobieganiu rozwoju raka u ogólnie zdrowych osób w wieku 70 lat i starszych – podkreślała Bischoff-Ferrari, profesor medycyny geriatrycznej i badań nad starzeniem się na Uniwersytecie w Zurychu.
Przełom w zaleceniach?
Te badania są o tyle ważne, że mogą zmienić podejście zaleceń w zakresie profilaktyki antynowotworowej, które obecnie najczęściej ograniczają się do badań przesiewowych. Jeśli dodamy do nich wysoką dawkę witaminy D, kwasy omega-3 i prosty zestaw ćwiczeń, to możemy wpłynąć na zmniejszenie ryzyka raka aż o 61 procent.
Do listy działań należy dopisać także: niepalenie, ograniczenie spożywania alkoholu i ochronę przed nadmierną ekspozycją na promieniowanie UV. Warto także przeanalizować narażenie na rakotwórcze pierwiastki jak arsen (znajduje się w rybach, ryżu czy kakao), kadm czy ołów.
Jak zmniejszyć ryzyko raka?
Stosujmy te trzy zasady:
- odpowiednia dawka witaminy D,
- kwasy omega-3
- proste ćwiczenia siłowe, które bez problemu można wykonywać w domu.
To ważne wspomaganie organizmu, które jednak nie stanowi lekarstwa na tę straszną chorobę. Suplementacja wymaga także dodatkowych badań, w każdej diecie ważna jest personalizacja. Witaminy i jadłospis, który jest wskazany dla jednej osoby, innej może zaszkodzić. Należy zatem wykonać odpowiednie badania krwi, aby stwierdzić, czego nam brakuje.
Europejski kodeks walki z rakiem
Światowa Organizacja Zdrowia (ang. World Health Organization) oszacowała, że przestrzeganie zaleceń kodeksu, mogłoby zmniejszyć w Europie liczbę zgonów spowodowanych nowotworami nawet o 50%:
1: Nie pal
Dym tytoniowy jest jednym z najsilniejszych czynników rakotwórczych.
2: Ogranicz bierne palenie,
3: Utrzymuj prawidłową wagę ciała
Otyłość to drugi po paleniu tytoniu najważniejszy czynnik zwiększający ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych.
4: Bądź aktywny fizycznie
Każdego dnia poświęć 60 minut na ruch o średniej intensywności lub 30 minut na ruch o wysokiej intensywności.
5: Przestrzegaj zasad zdrowego odżywiania
Jedz żywność nieprzetworzoną, ogranicz spożycie cukru i mięsa (zwłaszcza czerwonego).
6: Ogranicz spożycie alkoholu.
7: Unikaj nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne.
Zwłaszcza w godzinach 10:00–16:00, stosuj kosmetyki ochronne, zrezygnuj z solariów.
8. Chroń się przed działaniem substancji rakotwórczych w pracy.
Przestrzegaj przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (przepisów bhp).
9: Chroń się przed promieniowaniem radonowym w domu.
10. Jeśli możesz – karm piersią i ogranicz stosowanie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ).
Karmienie piersią obniża ryzyko zachorowania kobiet m.in. na raka piersi i raka jajnika.
11: Zaszczep dzieci przeciwko HBV i HPV.
12: Korzystaj z badań przesiewowych:
- piersi – mammografia
- szyjki macicy – cytologia
- jelita grubego – kolonoskopia.
Angelika Drygas
Fot. envato elements
