Osteoporoza to choroba cywilizacyjna będąca przyczyną wielu złamań w naszym kraju, co roku 120 tysięcy tego typu zdarzeń jest spowodowanych osteoporozą. Bolączką służby zdrowia jest słaba diagnozowalność i brak wdrożenia leczenia na wczesnym etapie. Jedynie 5 procent chorych przyjmuje odpowiednie leki.
– Osteoporoza jest chorobą przebiegającą bardzo skrycie i często lekceważoną. To powoduje, że chociaż w Polsce choruje na nią ok. 2 mln ludzi, to tylko 4,5 proc. przyjmuje leki – podkreśla prof. dr hab. n. med. Brygida Kwiatkowska, kierownik Kliniki Wczesnego Zapalenia Stawów w Narodowym Instytucie Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie (czytamy w serwisie Newseria Biznes).
Kto choruje na osteoporozę?
Na osteoporozę w Polsce choruje około 2,1 mln osób, ok. 1,7 mln to kobiety. W grupie ryzyka znajdują się osoby powyżej 60. roku życia. – Kobiety po menopauzie, czyli w zasadzie od 50. roku życia, powinny robić badania przesiewowe, żeby sprawdzić, czy osteoporoza już się u nich nie rozpoczyna, bo lepiej zastosować profilaktykę, niż leczyć w momencie, kiedy dochodzi do złamania. Po drugie, każda kobieta w okresie pomenopauzalnym, a zwłaszcza po 70. roku życia, która przychodzi do lekarza rodzinnego, powinna mieć zmierzony wzrost – mówi prof. dr hab. n. med. Brygida Kwiatkowska. – U mężczyzn osteoporoza dotyczy mniejszej części chorych. Z reguły są to też mężczyźni po 70. roku życia, czyli u nich ta choroba rozwija się później.
Czynniki ryzyka rozwoju osteoporozy:
- palenie papierosów,
- nadużywanie alkoholu,
- siedzący tryb życia,
- niedożywienie,
- niedobór witaminy D,
- przebyte choroby nowotworowe,
- zaburzenia hormonalne (nadczynność tarczycy, cukrzyca),
- choroby układu pokarmowego z zaburzeniami wchłaniania,
- przewlekłe zapalne choroby reumatyczne.
Osteoporoza – jakie badania należy wykonać?
Jednym z ważniejszych badań jest badanie densytometryczne w kręgosłupie lędźwiowym oraz w szyjce kości udowej. – Innym, nieco mniej docenianym narzędziem jest też kalkulator FRAX, który można samodzielnie znaleźć w internecie. Ten kalkulator ocenia czynniki ryzyka wystąpienia osteoporozy i mamy w nim zawarte dane demograficzne, takie jak wiek, płeć, masa ciała i wzrost, a także inne czynniki ryzyka, wśród których jest m.in. stosowanie niektórych leków, wiek menopauzy czy występowanie innych chorób – wskazuje dr n. med. Bożena Jaszczyk, reumatolog i kierownik poradni w Narodowym Instytucie Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie.
Osteoporoza – autobadanie
Ważna jest również samoobserwacja, tak naprawdę każdy ubytek wzrostu o minimum 4 cm może świadczyć o powolnych zmianach osteoporotycznych, czyli dekompresji czy zgnieceniach trzonów kręgowych. Okazuje się, że warto mierzyć wzrost!
Osteoporoza i ryzyko złamań
Osteoporoza powoduje ubytek masy kostnej, który jest przyczyną nadmiernej kruchości kości. Na początku choroba nie daje żadnych objawów, dlatego zyskała miano „cichego złodzieja kości”. Konsekwencją są częste złamania obwodowych odcinków kości (np. nadgarstka) lub kręgów, czy niezwykle groźne złamania szyjki kości udowej. Około 30 proc. chorych umiera w ciągu pierwszego roku po tego typu złamaniu, a 50 proc. jest skazanych na trwałe kalectwo.
Kruche kości w osteoporozie
Nieleczona osteoporoza będzie postępowała, a wraz z nią ryzyko złamań będzie rosło w zawrotnym tempie. Nawet niewielkie urazy mogą kończyć się poważnymi złamaniami. Zdarza się, że nawet kichniecie czy samo podparcie kończy się złamaniem.
– Jeżeli bez jakiejś większej siły, większego urazu, z własnej wysokości upadniemy i złamiemy sobie np. szyjkę kości udowej, dojdzie do złamania kręgosłupa czy do złamania w obrębie stawów nadgarstka – to wtedy najczęściej, w 99 proc. przypadków jest to właśnie złamanie osteoporotyczne – mówi kierownik Kliniki Wczesnego Zapalenia Stawów w Narodowym Instytucie Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie. Każde złamanie dodatkowo potęguje ryzyko kolejnych.
Gips tak, ale jeszcze dodatkowo – badania!
Lekarze nie zawsze kierują chorych ze złamaniem, zwłaszcza po 60. roku życia, na badania w kierunku osteoporozy. Niestety, brak pakietu diagnostycznego, niska świadomość lekarzy, kolejki do specjalistów to największe bolączki systemu. To wielka szkoda, ponieważ wczesne wykrycie choroby zwiększa szanse na jej zaleczenie.
Leki na osteoporozę
W leczeniu osteoporozy stosowane są leki z grupy leków antyresorpcyjnych, które hamują degradację kości, witamina D3 oraz sole wapnia. – W Polsce preparaty antyresorpcyjne są dostępne. Polscy pacjenci nie mają natomiast dostępu do leków o innym mechanizmie działania, tzn. do leków anabolicznych, które wzmagają tworzenie kości – tłumaczy kierownik poradni w Narodowym Instytucie Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji w Warszawie. Na rynku pojawiły się także nowoczesne terapie, które potęgują procesy kościotworzenia i jednocześnie zmniejszają resorpcję kości. Jednak dostęp do nich jest utrudniony.
Oprac. Angelika Drygas
Źródło: Newseria Biznes
Fot. envato elements
