Z raportu Krajowego Rejestru Nowotworów opublikowanego w 2022 wynika, że mamy ponad 171 tys. nowych zachorowań na nowotwory rocznie i ponad 100 tys. zgonów z ich powodu. W Polsce nowotwory złośliwe odpowiadają za 25,7% zgonów mężczyzn i 23,2% zgonów kobiet. Grubo ponad milion Polaków boryka się z chorobą nowotworową. Zapadalność na raka wzrasta wraz z wiekiem. Nowotwory są drugą przyczyną zgonu w Polsce (po chorobach układu krążenia).
Dlaczego nadwaga prowadzi do raka?
Zdrowe nawyki żywieniowe, utrzymywanie prawidłowej masy ciała i ruch mają znaczny udział w profilaktyce nowotworowej. Otyłość – to jedna z tych okoliczności, które mogą wpłynąć na rozwinięcie się nowotworu. Okazuje się, że nadmiar tkanki tłuszczowej odpowiada za zapalenia, które zwiększają ryzyko, np. raka jelita grubego, odbytnicy, piersi, błony śluzowej trzonu macicy. Dlatego warto oznaczyć swoje BMI i dbać o to, aby waga mieściła się w normie, czyli między 18,5 a 24,9.
Nadwaga najczęściej wynika ze spożywania produktów, które mogą przyczynić się do rozwoju choroby nowotworowej, jak czerwone mięso, parówki, wędliny, kiełbasy. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje alarmujące dane – codzienne spożywanie 50 g przetworzonego czerwonego mięsa to aż o 18% więcej ryzyka zachorowania na raka jelita grubego.
Innym newralgicznym produktem jest sól, tak naprawdę nie powinniśmy jej używać więcej niż płaską łyżeczkę dziennie! Sól uszkadza błonę śluzową żołądka, powodując stan zapalny. Kolejnym zapalnikiem jest żywność wysokoprzetworzona, alkohol i nikotyna.
Dlaczego warzywa i owoce przeciwdziałają nowotworom?
Odpowiedź jest prosta, ale nie do końca oczywista. Warzywa i owoce obfitują bowiem w związki aktywne, które chronią komórki przed uszkodzeniami.
- Kapusta, brukselka, kalafior, brokuł, jarmuż, rzodkiewka, rzodkiew, rzepa, rzeżucha czy chrzan zawierają glukozynolany hamujące wzrost niektórych komórek nowotworowych.
- Soczewica, ciecierzyca, fasola, soja, bób, len, pełnoziarniste produkty zbożowe, maliny, truskawki – są bogate w fitoestrogeny substancje, które działają przeciwnowotworowo.
- Borówki, jagoda kamczacka, aronia, czerwona kapusta – obfitują w dobroczynne antocyjany.
Kolejnym ważnym pożytkiem ze spożywania warzyw, owoców i pełnoziarnistych produktów zbożowych jest odpowiednia dawka błonnika, który zmniejsza ryzyko wchłonięcia niezdrowych składników z diety.
Aktywność fizyczna a nowotwory
Regularny ruch zmniejsza ryzyko pojawienia się nowotworu jelita grubego, piersi, trzonu macicy oraz płuca. Odkąd pojawiły się zegarki i opaski monitorujące ruch łatwo zmierzyć, czy w danym dniu mieliśmy odpowiednio dużo aktywności. 10 000 kroków dziennie to dawka zadowalająca. Co jeszcze możemy zrobić, prócz systematycznych długich spacerów? Ważny jest sport (dopasowany do wieku i możliwości), jak np.
- basen,
- siłownia,
- bieganie,
- taniec,
- jazda na rowerze.
Ponadto, należy korzystać ze schodów zamiast windy, czy wysiadać wcześniej ze środków lokomocji, by wydłużyć spacer.
Zasady profilaktyki nowotworowej:
- Jedz świeże, sezonowe warzywa i owoce. Powinny być obecne niemal w każdym posiłku. Mają stanowić połowę przygotowanego dania.
- Ogranicz spożycie mięsa, zwłaszcza czerwonego. Zastępuj je strączkami, rybami i jajami.
- Niweluj sól, korzystaj ze świeżych i suszonych ziół.
- Spaceruj, ruszaj się – ruch dostosuj do wieku, stanu zdrowia i możliwości.
- Unikaj alkoholu i tytoniu.
Angelika Drygas
fot. envato elements
Źródło: polskiesuperowoce.pl, Krajowy Związek Grup Producentów Owoców i Warzyw
