Zawał jest konsekwencją zamknięcia naczynia wieńcowego i postępującej martwicy mięśnia sercowego, które staje się niedokrwione. Ten proces nie następuje natychmiast, ale trwa przez kilka godzin. Najczęściej zawał serca jest skutkiem miażdżycy tętnic wieńcowych. Co trzecia osoba z zawałem serca umiera jeszcze przed dotarciem do szpitala.
Jak organizm ostrzega przed zawałem?
Lekarze wskazują, że najbardziej typową dolegliwością, której nie wolno bagatelizować, jest ból za mostkiem. Nasila się on przy każdym ruchu i promieniuje aż do szyi, a nawet gardła. Jest przeszywający, piekący, kłujący, ściskający – trudno go wytrzymać! Do tego dochodzą duszności i uczucie lęku – wszystkie razem to najbardziej charakterystyczne objawy zawału serca.
Ile trwają objawy przed zawałem?
Ból ten trwa powyżej 20 minut i nie ustępuje po odpoczynku, wręcz narasta. Niekiedy występują też nudności, wymioty, zawroty głowy i napady paniki. Jak najszybciej należy zadzwonić po pomoc medyczną.
Po czym poznać zbliżający się zawał serca?
Charakterystyczne symptomy to:
- ból w klatce piersiowej,
- uczucie duszności,
- poty,
- ataki lęku.
Inne objawy:
- nudności i wymioty,
- zawroty głowy,
- pieczenie w mostku,
- zlewne poty,
- uczucie niepokoju,
- napady paniki.
Znacznie trudniej zdiagnozować u siebie zawał przy braku charakterystycznych objawów. Część zawałów przebiega w sposób nietypowy, bez bólu w mostku. Pacjenci mylą swój stan z przeziębieniem, przepracowaniem, stresem, nieżytem żołądka.
Nietypowe dolegliwości przedzawałowe:
- senność i nagłe ziewanie,
- nudności, wymioty i dolegliwości gastryczne,
- dławienie w gardle,
- drętwienie ręki,
- zawroty głowy z wymiotami,
- ból prawego lub lewego barku,
- nagłe zasłabnięcie po wysiłku czy stresie,
- ból gardła, krtani lub żuchwy.
Co możemy zrobić w oczekiwaniu na przyjazd karetki?
Wszystko zależy od stanu pacjenta. Jeśli nastąpiło zatrzymanie akcji serca i stwardzimy brak oddechu, należy wykonać sztuczne oddychanie i masaż serca. Akcję reanimacyjną rozpoczynamy od uderzenia w klatkę piersiową. To wstrząs, który może przerwać częstoskurcz komorowy (jeśli jest wykonany prawidłowo). O tym, czy chory przeżyje, decyduje tak naprawdę czas. Lekarze określają ten okres jako „złotą” godzinę, czyli czas zamykania się naczynia. Dlatego należy szybko działać.
Aspiryna na zawał?
Okazuje się, że ta dostępna na każdym niemal rogu tabletka może pomóc! Zwykła aspiryna w dawce 150–300 mg podana pod język lub rozgryziona blokuje dalszy przebieg zawału, hamując zdolność płytek krwi do tworzenia zakrzepów. Jednocześnie należy zadzwonić po karetkę, tylko lekarz może uratować życie!
Upadł nagle i umarł
Nagłe zgony bywają niekiedy objawem zawału. 30 proc. przypadków dotyczy śmiertelnego zejścia w pierwszym miesiącu od wystąpienia zawału. Tylko pacjent wówczas nawet nie był świadomy, że właśnie ma zawał! Zdarza się, że chorzy nawet nie orientują się lub bagatelizują dolegliwości, których powodem jest ostre niedokrwienie mięśnia sercowego. To właśnie takie przepadki, kiedy ktoś nagle przewraca się na ulicy. Najczęściej taki stan nie jest nieodwracalny i chory umiera.
Co zrobić, żeby uniknąć zawału serca?
- Zadbaj o aktywność fizyczną, która jest podstawą w profilaktyce zawału serca. Zapisz się na siłownię, biegaj, uprawiaj marszobieg lub nordic walking. Spaceruj codziennie, wykonuj ćwiczenia aerobowe. Niestety badania wskazują na spadające na łeb i szyję możliwości wytrzymałościowe wśród nastolatków. Sporo z nich nie ćwiczy na WF-ie, większość nie rusza się po szkole. A nawyk braku ruchu może zostać na całe życie. Dzieci już w młodym wieku preferują tablety, telefony, komputery zamiast czynnych aktywności na wolnym powietrzu. Młodzi ludzie wybierają jazdę autem, zamiast spacerów czy przemieszczania się rowerem. Po siedzącej pracy czeka na nich laptop i telewizor. Taki tryb życia nie sprzyja zdrowemu sercu.
- Zadbaj o odpowiednią wagę ciała. Polacy wciąż tyją, a co najgorsze coraz więcej dzieci ma nadwagę. Skutkiem mogą być choroby serca. Do najpoważniejszych konsekwencji otyłości należy: miażdżyca, zawał, udar mózgu, nadciśnienie.
- Odwiedzaj regularnie stomatologa i dbaj o zęby! O dziwo, stany zapalne w jamie ustnej rozlewają się po całym organizmie. Polacy unikają dentystów, a nawet mycia zębów. Choroby zębów mogą doprowadzić do schorzeń serca i układu krążenia.
- Ogranicz alkohol, jego picie sprzyja niewydolności serca i migotaniu przedsionków.
- Skończ z paleniem papierosów. Według Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego wdychanie dymu tytoniowego przyczynia się rocznie do około 34 tysięcy przedwczesnych zgonów z powodu chorób serca i do ponad 7 tysięcy przypadków śmierci spowodowanych rakiem płuc.
- Zadbaj o swój dobrostan psychiczny poprzez medytację, aktywność fizyczną, rozwijanie pasji. Stres i przepracowanie nie wpływają dobrze na nasze serce…
- Przejdź na zdrową dietę. Jedz warzywa i owoce, pełnoziarniste pieczywo z błonnikiem. Unikaj tłustych potraw i produktów z tłuszczami trans, które znajdziemy w fast foodach, drożdżówkach, gotowych wyrobach piekarniczych. Wysoki cholesterol, a zwłaszcza jego złogi prowadzą do rozwoju miażdżycy, której konsekwencją może być zawał. Zaleca się spożywanie 2-4 porcji tłustych ryb w tygodniu, które zawierają kwasy tłuszczowe omega-3, obniżające poziomu złego cholesterol we krwi. Dobrymi źródłami kwasów omega-3 są: śledzie, sardynki, makrela, łosoś, pstrąg, tuńczyk, awokado.
- Zadbaj o dobry poziom magnezu i potasu – pij mniej kawy i alkoholu, bo to one są odpowiedzialne za wypłukiwanie magnezu z organizmu. Skutki jego niedoboru to choroby serca i układu krążenia.
Najczęstsze choroby serca
- choroba wieńcowa niedokrwienna serca,
- zaburzenia rytmu serca,
- niewydolność mięśnia sercowego,
- zapalenie mięśnia sercowego,
- nerwica serca.
Angelika Drygas
Fot. envato elements