Kiedy obchodzimy Boże Ciało?
Boże Ciało jest świętem ruchomym, a jego data ściśle wiąże się z Wielkanocą i Zielonymi Świątkami. Obchody tej uroczystości przypadają na 11 dni po Zielonych Świątkach i 60 dni po Wielkanocy. W roku 2023 Boże Ciało jest obchodzone 8 czerwca. Celem święta jest publiczne wyznanie przez wiernych wiary w obecność Jezusa Chrystusa.
Skąd wywodzi się Boże Ciało?
Boże Ciało jest starym świętem, ponieważ narodziło się w Belgii w roku 1246. Uroczystość powstała za sprawą św. Julianny z Liège, którą w trakcie objawienia Jezus poprosił o stworzenie święta Eucharystii. Początkowo Boże Ciało było świętem diecezyjnym. Po upływie 20 lat święto Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa zaczęło obowiązywać w całym Kościele.
W Polsce Boże Ciało jest obchodzone od ponad 500 lat. Wszystko wzięło swój początek z diecezji krakowskiej, gdzie po raz pierwszy odprawiono nabożeństwo, a następnie, w roku 1420 stało się uroczystością obchodzoną we wszystkich kościołach w kraju.
Tradycje związane z obchodami Bożego Ciała?
Z obchodami Bożego Ciała wiąże się wiele tradycji, które pomimo upływu lat są kultywowane. Głównym obrzędem organizowanym w czasie tego święta jest procesja, w której uczestniczą wierni. W zależności od państwa tradycje związane z obchodami Bożego Ciała mogą się różnić. W Hiszpanii budynki stroi się kwiatami, podczas gdy w Polsce są to brzozowe gałązki. Natomiast we Włoszech i Ameryce Łacińskiej ulice są wykładane kwiatami, czego nie praktykują Polacy, jednak ten akcent po części jest wspólny, ponieważ w trakcie procesji z darami dzieci pierwszokomunijne rozsypują kwiatki przed kapłanem niosącym hostię.
Co się robi w procesję na Bożym Ciele?
Procesja organizowana w dniu Bożego Ciała jest obowiązkiem każdej parafii. Na mniejszą lub większą skalę, odbywa się zawsze, bez względu na położenie kościoła i liczebność wiernych. Podstawowym elementem składowym procesji są 4 ołtarze, przy których ksiądz odczytuje ewangelię i celebrans, a na koniec błogosławi wiernych monstrancją z Najświętszym Sakramentem.
W procesji uczestniczą wierni, których zadaniem jest:
- niesienie baldachimu nad księdzem niosącym monstrancję,
- kadzenie,
- dzwonienie dzwonkami,
- sypanie kwiatkami,
- niesienie baldachimów, chorągwi, sztandarów.
Jak Boże Ciało, to dywan z kwiatów
Choć zwyczaj usypywania dywanów z kwiatów dotarł do Polski zza granicy, to nie utrzymał się we wszystkich regionach kraju, jednak w Łowiczu i Spycimierzu trwa nadal. Miliony wiernych przybywają do tych miejscowości w okolicach Bożego Ciała, by móc podziwiać imponujące kompozycje.
Pieśni kościelne na Boże Ciało
Oprawę muzyczną procesji w Boże Ciało często zapewnia lokalna orkiestra dęta. W pochodzie aktywnie uczestniczy także organista, który śpiewa pieśń ze słowami Franciszka Karpińskiego:
Zróbcie mu miejsce Pan idzie z nieba
Pod przymiotami ukryty chleba.
Zagrody nasze widzieć przychodzi,
I jak się Jego dzieciom powodzi.
Otocz Go wkoło, rzeszo wybrana.
Przed twoim Bogiem zginaj kolana!...
Oktawa Bożego Ciała - co to?
W czasie oktawy Bożego Ciała w przeszłości odpoczywano od prac polowych i celebrowano święto. Na wsiach kobiety odstępowały od prania ubrań kijankami, by nie przyciągnąć burzy. W tym okresie nie praktykowało się również ścinania zboża i kapusty, ponieważ groziło to nieurodzajem. W następujących po Bożym Ciele dniach odprawiano msze święte błagalne o urodzaj. W związku z rolniczymi powiązaniami z tym świętem na przestrzeni lat pojawiło się kilka przysłów:
- "Boże Ciało pogoda darzy, rok będzie dobry dla gospodarzy",
- "Jaki dzień jest w Boże Ciało, takich dni potem niemało",
- "Na Boże Ciało żyto zakwitało",
- "Na Boże Ciało siej proso śmiało".
Zwyczaj plecenia wianków
Po głównej procesji w Boże Ciało, w trakcie następującego po niej tygodnia, odbywają się mniejsze procesje wokół murów kościoła. 7 dnia przynoszone są do kościoła wianki, które następnie święci ksiądz. W dawnych czasach wierzono w magiczną moc uplecionych kółek, zabieranych z czasem do domu po tym, jak nabrały dobroczynnej mocy. Po powrocie do domów wieszano wianki:
- w domu nad drzwiami,
- nad oknami,
- przy świętych obrazach,
- u wrót stodół i obór (miały chronić przed szkodliwym działaniem warunków atmosferycznych).
Jakie właściwości miały wianki?
Wianki nie tylko wyglądały imponująco, ale zdaniem żyjących w przeszłości miały swoją magiczną moc, o czym świadczyły następujące zwyczaje:
- wierzenie w obronę przed pożarem lub burzą,
- dodawanie ich do herbaty i do pokarmu dla chorych zwierząt.
Boże Ciało jest ważnym świętem, które ma bogatą tradycję. Dla osób niewierzących jest to po prostu czas odpoczynku.
oprac. Justyna Czupryniak
źródło: gov.pl
