Odniesienia należy szukać w bogatej historii życia i śmierci Jezusa. Chodzi przede wszystkim o pilnowanie grobu Chrystusa przez rzymskich żołnierzy, ale nie tylko. Tradycja ta ma związek ze średniowieczem, a dokładniej ze sprowadzeniem z Palestyny do Polski Zakonu Kanoników Regularnych Stróżów Świętego Grobu Jerozolimskiego (Bożogrobców) w 1163 roku, którzy zakorzenili i rozpropagowali ten zwyczaj. Na przestrzeni wieków Grobu Pańskiego pilnowało także wojsko i przedstawiciele różnych warstw społecznych. Strażacy czuwają od drugiej połowy XIX wieku.
Strażacy przy Grobie Pańskim – strój
Warta rozpoczyna się w Wielki Piątek i trwa do mszy rezurekcyjnej, czyli do sobotniego wieczora lub do niedzieli rano. Strażacy ubrani są na galowo, w eleganckie mundury, wysokie buty i hełmy paradne. Ich odświętny wygląd podkreślają także halabardy – należy je trzymać prostopadle do podłoża, w prawej ręce, jak sztandar. Ochotnicy stoją w pozycji na baczność, najczęściej w parze. Pełnienie warty przy Grobie Pańskim w wielu jednostkach to tradycja kultywowana od wielu pokoleń. Kolejni wartownicy zmieniają się o określonej porze. Strażaków przyprowadza dowódca. Zdarza się, że wraz ze strażakami grobu pilnują harcerze lub członkowie Młodzieżowych Drużyn Pożarniczych.
Strażacy przy Grobie Pańskim – warta
W czasie warty strażacy stoją nieruchomo, patrzą przed siebie, są skupieni i cisi. – „Najczęściej stosowaną formą, jest pełnienie warty twarzą do grobu. Po zajęciu miejsc przez zmianę, dowódca ponownie salutuje (nie przyklęka, nie zdejmuje hełmu lub czapki) wykonuje w tył zwrot (przez lewe ramię) i maszeruje ku wyjściu. Zmianę kolejnych wart przeprowadza się w następujący sposób: Wprowadzenie następnych zmian odbywa się tak samo jak zmiany pierwszej. Wartownicy zmiany następnej w momencie zatrzymania się i salutowania przez dowódcę, rozchodzą się równo na boki i zajmują miejsca po zewnętrznej stronie pełniących dotychczas wartę. Po zajęciu miejsc przez nową zmianę, dowódca ponownie salutuje i wykonuje w tył zwrot (powinien chwilę poczekać, aby dać możliwość wspólnego zwrotu ze zmianą schodzącą). Strażacy dotychczas pełniący wartę równocześnie wykonują w tył zwrot lub w lewo zwrot (nigdy w prawo). Po wykonaniu zwrotu (dowódca i zmiana) rozpoczynają równocześnie marsz. Obowiązuje odstęp 3 kroków pomiędzy dowódcą a zmianą. Obejmujący wartę równocześnie zajmują ich miejsca. Ostatnią zmianę zdejmuje sam dowódca – czytamy na stronie internetowej Zarządu Powiatowego Odziału ZOSP RP w BOCHNI.
Wielka sobota
W wielu miejscach strażacy-ochotnicy pomagają także w ceremonii ognia, rozpalają ognisko będące elementem liturgii Wielkiej Soboty. Kapłan święci ogień, odpalana jest także od niego świeca paschalna. Ogień to symbol oczyszczenia i męczeństwa Chrystusa.
Oprac. Angelika Drygas
Fotografia tytułowa: OSP Czeska Wieś/Tygodnik Poradnik Rolniczy
Fot. envato elements
Źródło: Zarząd Powiatowego Odziału ZOSP RP w BOCHNI: na podstawie art. Czesława Kosiby "Warta przy Grobie Pańskim" – "Strażak" nr 3/2004
