Jesień to okres, w którym zmienia się pogoda, a z nią także nastawienie do wszystkiego. Wybierasz się na relaksujący i pełen spokoju urlop, zanim wszystko zacznie pokrywać warstwa śniegu i będzie naprawdę zimno? Proponujemy podróż w góry!
Czym jest „osod”?
Redyk, w gwarze góralskiej, to inaczej „osod”. Skąd takie pojęcie? Nazwa powstała od słowa „osadzić”, tzn. odprowadzić owce z powrotem do gospodarstw po letnim wypasie. Owce oddawane pod opiekę bacom na hale pochodzą z całego regionu Podhala.
Październik miesiącem redyków w górach
W poprzedni weekend, tj. 6 października, juhasi i bacowie wyruszyli w redyk w towarzystwie około 100 owiec. Jak przebiegała trasa? Wyruszyli przechodząc przez Ryto, kolejnymi stacjami miały być kolejno: Przehyba, Krościenko i Mizerna. Punktem docelowym był Nowy Targ. Warto wspomnieć, że nie był to pierwszy dzień trasy. 8 października (w niedzielę) wyruszył kolejny redyk. Tym razem prowadzony przez bacę Władysława Klimkowskiego. Trasa zaczynała się w Nowym Targu.
Góralska tradycja: kiedy wypasać owce?
Zgodnie z góralskimi obyczajami, owce pasą się na halach od dnia świętego Wojciecha (23 kwietnia) do świętego Michała Archanioła (29 września). Sezon zamykają w październiku – to miesiąc, w którym juhasi (młodsi pomocnicy baców) spędzają owce z pastwisk. Jest jednak pewien wyjątek… jeśli pogoda dopisuje, owce wypasane są dłużej. Co się dzieje z owcami dalej? Sprowadza się je do przydomowych gospodarstw – wracają do swoich właścicieli, którzy wiosną powierzyli opiekę nad nimi wybranemu bacy – a ich przemarsz budzi zaciekawienie u okolicznych mieszkańców. Jest też często pożądaną atrakcją dla turystów.
Świąteczny charakter redyku
Tradycja góralska dotycząca redyku nabrała świątecznego charakteru. Nic w tym dziwnego – osod – to przecież wyjątkowe wydarzenie. Poza tym, że podczas redyku można zobaczyć ogromne stada owiec, które przechodzą przez miasta i wsie, można również zjeść prawdziwego góralskiego pysznego oscypka. Nie obędzie się też bez góralskich śpiewów.
Oscypek – górska duma
Oscypek to tradycyjny górski przysmak, który wiąże się z redykami. To właśnie podczas wypasu baca i juhasi mieszkają w tzw. bacówce – schronieniu, które służy również do wyrobu m.in. oscypków. Co jeszcze warto wiedzieć o górskim serze? Prawdziwy oscypek jest chroniony znakiem UE, to oznacza, że jest produktem o chronionej nazwie pochodzenia geograficznego, czyli musi być produkowany wyłącznie na terenie Podhala zgodnie z tradycyjną recepturą i technologią.
Kolejny redyk – kiedy?
Najbliższy redyk odbędzie się w Szczawnicy – 14 października 2023 roku. Wydarzenie zapowiada się obiecująco. Będzie to jeden z największych redyków, ponieważ z Jaworek zejdzie ok. 1500 owiec. Mieszkańcy Szczawnicy przygotowują na tę okazję dodatkowe wydarzenia kulturalne, m.in. koncerty i inne występy na scenie.
oprac. Patrycja Lisowska
fot. OSP Jazowsko/Facebook
Źródło: zakopane.info, dts24.pl, gazetakrakowska.pl
