Udar niedokrwienny jest spowodowany zablokowaniem naczynia krwionośnego, co powoduje niemożność przepływu krwi do mózgu. Udar krwotoczny oznacza przerwanie naczynia przez co dochodzi do wylewu krwi do określonej części mózgu. Połowa wszystkich udarów mózgu u dzieci to ostry udar niedokrwienny – AIS (od ang. acute ischaemic stroke). Brak prawidłowej i szybkiej reakcji może skutkować trwałym uszkodzeniem mózgu.
Czynniki ryzyka udaru u dzieci:
- wrodzone wady serca i tworzenie zakrzepów przemieszczających się do mózgu,
- wady w budowie tętnic,
- urazy głowy czy szyi,
- choroby układu nerwowego,
- nadciśnienie,
- cukrzyca,
- otyłość,
- niedokrwistość sierpowokrwinkowa, czyli nieprawidłowe transportowanie tlenu przez krwinki czerwone; zwężenie lub zamknięcie się naczyń krwionośnych w mózgu, dlatego American Stroke Association i National Institutes of Health zalecają, aby dzieci z tą chorobą w wieku od 2 do 16 lat były poddawane corocznym badaniom dopplerowskim przesiewowym przezczaszkowym (TCD); regularne transfuzje krwi mogą zmniejszyć ryzyko udaru u tych dzieci o ponad 90 procent.
Udar u dzieci i trudności z diagnozą
Rozpoznanie udaru mózgu u dzieci bywa opóźnione: – To efekt wciąż zbyt małej świadomości i to nie tylko rodziców czy opiekunów, ale także lekarzy różnych specjalności. Tymczasem udar mózgu może dotyczyć wszystkich dzieci – od noworodka do osoby pełnoletniej – mówiła prof. Ewa Pilarska z Kliniki Neurologii Rozwojowej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, zastępca przewodniczącej Komitetu Nauk Neurologicznych PAN podczas 3. Kongresu „Zdrowie Polaków” (cyt. za PAP Media Room).
Okazuje się, że czas między wystąpieniem objawów a poszukiwaniem przez rodziców pomocy medycznej wynosi od 1,7 do 21 godzin. Kolejne minuty uciekają na diagnozę i wykonanie badania neuroobrazowego – od 15 do 24 godzin. Około 40 procent małych pacjentów zostaje niepoprawnie zdiagnozowanych. Utrudnienie rozpoznania to także efekt ograniczonego dostępu do badań radiologicznych, zwłaszcza MRI z zastosowaniem znieczulenia ogólnego u dziecka. – Istnieje wiele chorób imitujących udar (ang. stroke mimic), w których objawy w początkowej fazie są podobne, a wręcz takie same, jak w przypadku udaru mózgu. Do najczęstszych schorzeń rozpoznawanych jako udar należą: migrena z aurą, napad padaczkowy, niedowład nerwu twarzowego typu obwodowego, omdlenie, zaburzenia konwersyjne, zaburzenia metaboliczne – podkreśla specjalistka.
Diagnozowanie młodszych pacjentów jest trudniejsze, ponieważ objawy udaru są mniej charakterystyczne.
Symptomy udaru:
- zaburzenia mowy,
- asymetria twarzy (opadnięcie powieki, kącika ust po jednej stronie),
- niedowład jednej strony ciała lub części ciała po jednej stronie,
- nagły, silny ból głowy,
- zaburzenia widzenia.
Do nieswoistych objawów udaru należą:
- bóle głowy,
- nudności,
- wymioty.
W razie wystąpienia objawów należy natychmiast wezwać karetkę.
Udar – groźny dla życia
W jaki sposób udar działa na organizm dziecka? 10-25 procent młodych pacjentów z udarem niedokrwiennym i krwotocznym ze szpitala Hopital Sainte-Justine w Montrealu w latach 1991-1997 umierało, ok. 25 procent będzie miało nawrót choroby, u ok. 66 procent występowały deficyty neurologiczne lub w przyszłości pojawiły się zaburzenia napadowe, problemy z nauką lub rozwojem (Lanthier S, Carmant L, David M, Larbrisseau A, de Veber G. Udar u dzieci: współistnienie wielu czynników ryzyka przewiduje złe rokowanie. Neurologia. 2000; 54 (2):371–378). To dlatego szybkie rozpoznanie umożliwia prawidłową reakcje i leczenie.
Następstwa udarów mózgu:
- niedowłady kończyn, najczęściej jednej połowy,
- zaburzenia mowy (afazja),
- napady padaczkowe,
- obniżenie funkcji intelektualnych,
- zaburzenia psychosomatyczne,
- trudności w nauce,
- śmierć,
- nawroty choroby.
Udar u dziecka – leczenie
Dziecko z ostrymi objawami ze strony ośrodkowego układu nerwowego powinno trafić na SOR. Grupa specjalistów, jak neurolog dziecięcy, neuroradiolog, anestezjolog powinni zbadać malucha. Należy wykonać badanie laboratoryjne w kierunku trombofilii, badania immunologiczne, bakteriologiczne. Podczas terapii i rehabilitacji powinno się uwzględnić ocenę kardiologiczną, dopplera przezczaszkowego, leczenie przeciwkrzepliwe.
Udar – rokowania u dziecka
Po udarze dziecko może mieć problemy z poruszaniem się, widzeniem, mówieniem, czytaniem. Pociesza fakt, że młodzi pacjenci mają większe szanse na odzyskanie tych funkcji.
Oprac. Angelika Drygas
Źródło informacji: PAP Media Room, Serwis Zdrowie
fot. envato elements
